მშობლები ყოველთვის ცდილობენ, მიუხვდნენ თავიანთ პატარებს მაშინ, როცა ისინი ჯერ ვერ ლაპარაკობენ. კომუნიკაცია ჩვილებთან საკმაოდ რთულია. თუმცა არსებობს სხვადასხვა ხერხი, რომელთა ცოდნაც დაგეხმარებათ, მიხვდეთ, რას საჭიროებს ბავშვი კონკრეტულ მომენტში. ტირილი, სიცილი, სხვადასხვა ჟესტი მშობლებს კომუნიკაციის დამყარებაში ეხმარება.
გთავაზობთ რამდენიმე
მეთოდს, რომელიც სანამ პატარა ლაპარაკს ისწავლის, მისი საჭიროებების მიხვედრაში დაგეხმარებათ:
ტირილი
1.ტირილი ძილის გამო
ძილის ნაკლებობის გამო ყველა ადამიანი გაღიზიანებული და უხასიათოა. ასევე ხდება ბავშვებშიც განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სურთ ძილი და ვერ ახერხებენ დაძინებას. ამ დროს მათ ახასიათებთ გრძელი, გაბმული ტირილი, რომლითაც წუწუნს და უკმაყოფილებას გამოხატავენ.
2. ტირილი შიმშილის გამო
თავიდან ეს „უბრალო“ ტირილია, თუმცა თუ მშობლის მხრიდან საჭირო რეაგირება არ მოჰყვება, შესაძლოა ისტერიულ ტირილშიც გადაიზარდოს. ამ დროს ბავშვი განსაკუთრებით ამოძრავებს თავს, ასევე ტუჩების უჩვეულო მოძრაობით გამოსცემს ბგერებს, რაც იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვს შია.
3. ტირილი ტკივილის გამო
ასეთ დროს ტირილი ჩვეულებრივზე მეტად ხმამაღალი და ხანგრძლივია. ტკივილის სიძლიერესთან ერთად იმატებს ისტერიულად ტირილიც. როდესაც ბავშვი იღლება, ტირილს დაბალ ხმაზე აგრძელებს.
4. ტირილი დისკომფორტის გამო
როდესაც ბავშვს ძალიან სცივა, სცხელა ან საფენის გამოცვლა სჭირდება, ტირილი უწყვეტი და ძალიან მწყრალია (ემოციური, გაბრაზებული). ასევე დისკომფორტს უკონტროლო მოძრაობებით და ხერხემალში მოხრითაც გამოხატავენ.
5. ტირილი, რომლითაც ახალშობილი თავისთან „გვიხმობს“
თუ ბავშვი 5-6-ჯერ წამოიტირებს, შემდეგ კი წყვეტს და 20 წამში ისევ აგრძელებს, სურს, ვინმემ ხელში აიყვანოს და გაართოს. თუ მასთან არავინ მივა ტირილის ციკლი ისევ გაგრძელდება.
6. ფსიქოლოგიური ხასიათის ტირილი
შებერილობის, გაზების, შარდვის ან დეფეკაციის გამო ბავშვი ხშირად გრძნობს დისკომფორტს, რასაც ხანგრძლივი, უწყვეტი ტირილით გამოხატავს.
7. ტირილი არასასურველი გარემოს გამო
ამ ტიპის ტირილი შესაძლოა, სხვადასხვა მიზეზის გამო იყოს გამოწვეული. მაგალითად, როდესაც ბავშვს არ მოსწონს გარემო, რომელშიც ცხოვრობს. ის ამ ჟესტით გამოხატავს უკმაყოფილებას.
მოძრაობა
1. ზურგის მოხრილობა (თაღოვანი)
ეს მოძრაობა 2 თვემდე ბავშვებში ძალიან სპეციფიკურია. შესაძლოა, იგი გამოწვეული იყოს, მუცლის არეში მწვავე ტკივილით. ახალშობილი უკვე დანაყრებულია თუ ასე საკვების მიღების შემდეგ იქცევა. გარდა ამისა, 2 თვის შემდეგ ბავშვები ამ ჟესტით დაღლილობასაც გამოხატავენ.
2. მუშტის შეკვრა
როგორც წესი, ახალშობილები მუშტს კრავენ შიმშილის დროს. თუ თქვენი პატარას ეს ჟესტი არ გამოგეპარებათ, შეძლებთ თავიდან აირიდოთ ტირილი და სხვა სახის უსიამოვნება.
3. ყურზე ხელის ჩაჭიდება
ეს ჟესტი უმეტესად იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვი საკუთარ სხეულს იკვლევს და იძიებს ახალ დეტალებს. მაგრამ თუ ეს მუდმივად გრძელდება, უმჯობესია, საკონსულტაციოდ მიმართოთ ექიმს.
4. მხრის უცაბედი შეკუმშვა
ეს მოძრაობა ხშირია შიშის დროს. მაგალითად, როდესაც ბავშვს ესმის ხმამაღალი ხმები ან ხედავს მკვეთრ შუქს.
5. თავის ბრუნვა
ბევრი ბავშვისთვის ეს მოძრაობა დამაწყნარებელია. როდესაც ძილისთვის ემზადებიან ან დამშვიდებას ცდილობენ, პატარები ამ ჟესტს მიმართავენ.
6. ფეხის აწევა
ეს მოძრაობა გამოხატავს მწვავე და ძლიერ ტკივილს. ასე ბავშვები ტკივილის შემსუბუქებას ცდილობენ.
ამ ჟესტების ცნობა დაგეხამრებათ ზუსტად გაიგოთ, თუ რა სურს ბავშვს. მნიშვნელოვნად შეამცირებს კომუნიკაციის სიმცირით გამოწვეულ სტრესს და ხელს შეუწყობს კონტაქტის დამყარებას თქვენსა და ახალშობილს შორის.
„პედაგოგიკა ეს არის სინამდვილეში, რომ ტკბილი რაღაცები მოგცენ და წამალი მოაყოლონ,“ - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე
ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში პერფექციონიზმის პრობლემაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ პერფექციონიზმი ხშირად ბავშვში შფოთვითი აშლილობის გამომწვევი მიზეზი ხდება:
„პერფექციონიზმი ბავშვებში ძალიან დიდი პრობლემაა. ეს იწვევს ბავშვის შფოთვას. როგორც წესი, ბავშვი ასე არ მიჰყავთ ხოლმე სპეციალისტთან. ბავშვი სპეციალისტთან მიჰყავთ იმის გამო, რომ აქვს გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობა. მერე აღმოჩნდება, რომ შფოთვა აქვს იმის გამო, რომ უნდა იყოს მოსაწონი ახლობლებისთვის და უნდა იყოს საუკეთესო. ეს შეიძლება არც იყოს დამოკიდებული ოჯახურ სიტუაციაზე. ხასიათობრივადაც შეიძლება ტიპი იყოს ასეთი. მშობელს ძალიან დიდი დაკვირვება სჭირდება. მშობლისგან ბავშვს უნდა ესმოდეს ტექსტები, რომ ბავშვს რისი გაკეთებაც შეუძლია, მან ის უნდა გააკეთოს. ბავშვი საბოლოოდ დაიჯერებს იმას, რომ მისი ავტორიტეტი მშობლისთვის მისი მიღწევები არ არის მნიშვნელოვანი და ის ამ მიღწევების გარეშეც ეყვარებათ.“
თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში მოტივაციის ნაკლებობის შესახებაც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მშობლებმა ხშირად არ იციან ,რა ინტერესები აქვთ მათ შვილებს:
„ხშირად მშობლებს რომ ვეკითხები, რა აინტერესებთ-მეთქი თქვენს შვილს, ვერ მპასუხობენ. მერე აღმოჩნდება, რომ ბავშვს რაღაცები აინტერესებს. „ვერაფრით ვერ დავაინტერესე ბავშვი სკოლაში ვერცერთი საგნით,“ - ეს ნიშნავს იმას, რომ მოტივაცია და ჩართულობა არ აქვს ბავშვს. ისმის კითხვა: როგორ უნდა გავუზარდოთ მოტივაცია და ჩართულობა? არ არსებობს ბავშვი, რომელსაც ინტერესი არ აქვს. ეს არის ტყუილი.“
„მნიშვნელოვანია, პედაგოგმა და მშობელმა ერთობლივად იპოვონ ის ველი, სადაც შეიძლება ბავშვს ანკესი მოსდო. ყველა ბავშვის „ყიდვა" შეიძლება ადვილად. მე არ მინახავს ბავშვი, რომელსაც რაღაც ინტერესი არ ჰქონია, უბრლაოდ ჩვენ ამას ცხადად ვერ ვხედავთ. მერე უნდა მოხდეს შეჯვარება იმის, რაც აინტერესებს, იმასთან, რაც არ აინტერესებს და გავხადოთ ეს პროცესი სასიამოვნო. პედაგოგიკა ეს არის სინამდვილეში, რომ ტკბილი რაღაცები მოგცენ და წამალი მოაყოლონ,“ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.