Baby Bag

„დილით ბავშვი რომ ადგება, ის კი არა, რომ ჩქარა ჩავაცვათ, პატარა ფიზკულტურა გავაკეთოთ. ვარჯიში და გაკაჟება ნუ დაგვავიწყდება,“ - ყარამან ფაღავა

პედიატრმა ყარამან ფაღავამ 1-6 წლამდე ბავშვზე ზრუნვისა და მისი აღზრდის წესების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, მშობელმა ამ ასაკში ბავშვს წესიერება და სისუფთავე უნდა ასწავლოს:

„ძალიან მნიშვნელოვანი ეტაპია ერთი წლიდან ექვს წლამდე, სკოლამდელი ასაკის პერიოდი.​ აქ ყალიბდება პიროვნების საფუძვლები. იქ სხვადასხვა მომენტებია, მაგ. წესიერება, სისუფთავე და სისალუქე. ნამეტანს ნუ მოვთხოვთ ბავშვს, რომ ბავშვი ძალიან სუფთა იყოს. ტალახი ბავშვისთვის რომანტიკაა. წესიერება კი ბავშვს უნდა შევაჩვიოთ. კი ისიც რომანტიკაა, რომ სათამაშოები მოფანტულია, მაგრამ მაინც უნდა მივაჩვიოთ, რომ დღის ბოლოს სათამაშოები ლამაზად დააწყოს. ეს იქნება წესრიგის შესწავლა და სილამაზის აღქმის განვითარება. დაწყობილ ნივთებს თავისი ესთეტიკური მნიშვნელობა აქვს.“

ყარამან ფაღავამ აღნიშნა, რომ ბავშვს დამოუკიდებლად ჩაცმა თანდათანობით უნდა ვასწავლოთ და მას იმაზე მეტი არ მოვთხოვოთ, ვიდრე შეუძლია:

„დამოუკიდებლად ჩაცმა ბავშვისთვის ამოცანაა. ერთი წლის ბავშვს ნუ ვაიძულებთ, რომ თასმები შეიკრას. თანდათანობით უნდა მივაჩვიოთ ამას. ​ყოველი ქმედება ხელს უწყობს ტვინის განვითარებას. პამპერსის გამოყენება ძალიან დიდხანს არ გვინდა, განსაკუთრებით ბიჭებისთვის. ბიჭის სასქესო ორგანოს განვითარებისთვის გრილი გარემოა უკეთესი, ზედმეტი ჩათბუნება არ ვარგა. ამიტომ სჯობს, რომ რაც შეიძლება ადრე გადავაჩვიოთ საბავშვო საფენებს.“

ყარამან ფაღავას თქმით, მშობლები ბავშვის კვებას ხშირად არასწორად უდგებიან. ისინი მეტისმეტად ბევრ საჭმელს სთავაზობენ შვილებს, რაც მათ ჭარბი წონის პრობლემის წინაშე აყენებს:

„სწორი კვება საოცრად მნიშვნელოვანი ამბავია. ძალიან ხშირად მაინც საჭმლის კულტია. ჩვენ უფროსები ვიკლებთ, ბავშვს ვაჭმევთ და ვაჭმევთ. გვიხარია, რომ ბავშვი მსუქანია. უახლესი მონაცემებით, ​2-3 წლის ასაკში, თუ ბავშვი გასუქებულია, მომავალში მეტი რისკია ათეროსკლეროზის განვითარებისა და სიმსუქნის. ზომიერება აუცილებელია. ტკბილეული, კრემიანი ნამცხვარი, შოკოლადი არ გვჭირდება. შოკოლადი ალპინისტის საჭმელია, თორემ ბავშვს რად უნდა შოკოლადი?!“

„ვარჯიში და გაკაჟება ნუ დაგვავიწყდება. დილით ბავშვი რომ ადგება, ის კი არა, რომ ჩქარა ჩავაცვათ, პატარა ფიზკულტურა გავაკეთოთ. თუ დილით არ გამოდის, საღამოთი შეგვიძლია. გაასეირნეთ, გაესაუბრეთ. თავისუფალი დრო სწორად უნდა გამოიყენოთ. ​თავისუფალი დრო კარგია, მაგრამ თავისუფალი დრო არ ნიშნავს უსაქმურობას. ბავშვი რაღაცას სულ უნდა აკეთებდეს, რაღაცას უნდა აშენებდეს, რაღაცას უნდა ხატავდეს. ის მშობელსაც უნდა ეხმარებოდეს,“ - აღნიშნულ საკითხზე ყარამან ფაღავამ ტელეკომპანია „პულსის“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო:​ „პულსი“

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, „ფასდაკლებები დედებისთვის“ (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „ფასდაკლებები დედებისთვის“)

როგორ მივხვდეთ სწორად ვიკვებებით თუ არა? - პედიატრი ყარამან ფაღავა
​​პედიატრი ყარამან ფაღავა სწორი კვების მნიშვნელობაზე საუბრობს და მნიშვნელოვან რჩევებს გვაძლევს, თუ როგორ მოვამზადოთ ჯანსაღი საკვები:„რასაკვირველია, საკვები უნდა იყოს მრავალფეროვანი, ხან ასე უნდა...

შეიძლება დაინტერესდეთ

უკრაინელი ექიმი სამკურნალოდ საქართველოში ჩამოვიდა - წარმატებული ოპერაცია გულმკერდის აორტაზე

უკრაინელი ექიმი სამკურნალოდ საქართველოში ჩამოვიდა - წარმატებული ოპერაცია გულმკერდის აორტაზე

„თუ პაციენტმა სისხლდენის პირველი დარტყმა გადაიტანა და საავადმყოფომდე მიაღწია, გადარჩენის შანსი ორმოცდაათი ორმოცდაათზეა“ - ასეთია ოფიციალური სტატისტიკა, როდესაც მუცლის აორტის ანევრიზმაზე ვსაუბრობთ.

აორტა ორგანიზმის ცენტრალური სისხლძარღვია, რომელიც პერიფერიული სისხლძარღვებით ორგანოებში ანაწილებს სისხლს, ანევრიზმა კი პათოლოგიაა, როდესაც სისხლძარღვი ლოკალურად განიერდება, კედელი თხელდება და გასკდომის რისკი ჩნდება. ახლა კი წარმოიდგინეთ, მუცლის აორტის გამსკდარი ანევრიზმა რა საფრთხეს უქმნის ჯანმრთელობას.

სიცოცხლის გადამრჩენი პროცედურის უზრუნველყოფა ამ დროს მხოლოდ მაღალტექნოლოგიურ და პროფესიონალთა გუნდით დაკომპლექტებულ კლინიკებს შეუძლიათ.

თემის ირგვლივ ​MOMSEDU.GE-ს რესპონდენტი „ნიუ ჰოსპიტალსის“ ანგიოქირურგი და სისხლძარღვთა ქირურგიის განყოფილების ხელმძღვანელი ​გიგი ბრეგაძეა, რომელსაც სამედიცინო სფეროში 30-წლიანი მოღვაწეობის მანძილზე არაერთი წარმატებული ოპერაცია აქვს ჩატარებული და ახლა ბოლო ორ მნიშვნელოვან ჩარევაზე გვიყვება:

გიგი ბრეგაძე: „დაახლოებით ორი კვირის წინ უკრაინელი ექიმი სპეციალურად TEVAR პროცედურისთვის საქართველოში ჩამოვიდა. მიიჩნია, რომ ჩვენთან უფრო სრულფასოვან სამედიცინო მომსახურებას მიიღებდა. „ნიუ ჰოსპიტალსში“ შევისწავლეთ პაციენტი, ჩავუტარეთ შესაბამისი გამოკვლევები და დაიგეგმა ენდოვასკულური ჩარევით აორტის რემოდელირება, ანუ ქვედა კიდურებში სისხლის მიმოქცევის აღდგენა. განშრევებულ ზედა ნაწილში ჩადგა სტენდგრაფტი, მუცლის აორტის სეგმენტისა და თეძოს არტერიების სტენტირება მოხდა, გაერთიანდა ეს ორი ჭეშმარიტი სანათური, რათა მაგისტრალური სისხლის მიმოქცევა მიგვეღო. ამ მხრივ უნიკალური იყო ეს ჩარევა.

მეორე პაციენტის მკურნალობისას, გართულებული გარემოებების გამო, TEVAR პროცედურასთან ერთად ჩინური მეთოდი გამოვიყენეთ. ჩემი ინფორმაციით, ჩინური მეთოდით აორტის ანევრიზმა საქართველოში პირველად ჩავატარეთ, თანაც წარმატებით.

პროცედურა რეაბილიტაციის აქტიურ პერიოდს არ მოითხოვს. პაციენტები კლინიკიდან მესამე დღეს ეწერებიან და აქტიურ ცხოვრებასაც მალევე უბრუნდებიან.“

- უფრო გასაგები რომ იყოს მკითხველისთვის, როგორ წარმოიქმნება მუცლის აორტის ანევრიზმა და რა სიმპტომებით იჩენს თავს?

გიგი ბრეგაძე: „მუცლის აორტის ანევრიზმა ასაკობრივი პრობლემაა და ძირითადად 55-60 წლის პაციენტებში იჩენს თავს, რიგ შემთხვევაში გამოკვეთილი სიმპტომებით არ ხასიათდება და ხშირად შემთხვევითაა აღმოჩენილი, სხვადასხვა მიმოხილვითი ექოსკოპიური კვლევის დროს. ახასიათებს სიმპტომები, რომლებიც უყურადღებოდ რჩება, ესენია: წელის მიდამოში ტკივილი (ხერხემლის პათოლოგიებს უკავშირებენ), ასევე გაძლიერებული გულისცემის შეგრძნება მუცლის არეში. მუცლის აორტის ანევრიზმა ქრონიკული დაავადებაა, რომელიც შეიძლება გამწვავდეს სიცოცხლისათვის საშიში მდგომარეობით, ანუ გახეთქვით. აორტაში არის მაღალი წნევა და კარკასი თუ არ არის მტკიცე, შესაძლოა კედელმა დაიწყოს გაბერვა, ზრდა დიამეტრში და თუ ის 5-5,5 სმ-ს მიაღწევს, მაღალი რისკის შემცველია. როდესაც ანევრიზმა ზრდადია, მკურნალობა მხოლოდ ოპერაციული ჩარევით ხდება.“

აორტის ანევრიზმის განვითარებას ხელს სხვადასხვა ფაქტორი უწყობს, იქნება ეს ათეროსკლეროზი - ნივთიერებათა ცვლის დარღვევა ორგანიზმში; სისხლძარღვის დაავადებები; მაღალი არტერიული წნევა; აორტის ინფექცია თუ ტრავმა.“

- „ნიუ ჰოსპიტალსში“ მუცლის აორტის ანევრიზმის სტენტირების TEVAR და EVAR პროცედურებია დანერგილი, ამ კუთხით რომ ვისაუბროთ:

გიგი ბრეგაძე: „მუცლის აორტის ანევრიზმის სტენტირება სიცოცხლის გადამრჩენ პროცედურას წარმოადგენს. მას შემდეგ რაც ინფრასტრუქტურულ-ორგანიზაციულად კლინიკაში ყველაფერი გამართულია, დგება საკითხი, თუ რა მეთოდით შეიძლება ამ დაავადების მართვა. არსებობს ტრადიციული, ღია წესით ჩარევა, რაც მუცელკვეთის გზით აორტის პროთეზირებას გულისხმობს, ამასთან არსებობს TEVAR პროცედურა, რომლის უზრუნველყოფაც მხოლოდ მაღალტექნოლოგიურ კლინიკაშია შესაძლებელი, ესაა სისხლძარღვსშიდა მეთოდი, როდესაც ვიყენებთ სტენდგრაფტებს, ანუ აორტის ფორმის დაფარულკედლიან სტენტებს, რომელთა იმპლანტაცია ბარძაყის არტერიებიდან მუცელკვეთის გარეშე ხდება. ის საღ ნაწილებს ერთმანეთთან აერთებს და სისხლის მიმოქცევიდან თიშავს ანევრიზმის პარკს, რომელშიც სისხლი შედიოდა და ივსებოდა, ანუ პროთეზის გავლით მოხვდება სისხლძარღვებში. იმის გათვალისწინებით, რომ ზოგადი მდგომარეობა ძალიან მძიმეა, ამ მეთოდის გამოყენებით პაციენტის გადარჩენის შანსი გაცილებით მაღალია.

რაც შეეხება EVAR პროცედურას, აქ გულმკერდის აორტის ანევრიზმაზეა საუბარი. ძირითადად ვიყენებთ ფენესტრირებულ გრაფტებს. აორტას გამოეყოფა მრავალი ტოტი, რომელიც მუცლის ღრუს ორგანოებს ამარაგებს სისხლით და ქვედა კიდურებში გადის. უნდა მოხდეს ყველა სისხლძარღვის აწყობა ამ პროთეზზე, ანუ ყველა არტერიის სტენტირება.“

- რაში მდგომარეობს ოპერაციების მთავარი სირთულე?

გიგი ბრეგაძე: „ყველაზე საშიში გართულება პროცედურის დროს აორტის დაზიანებაა, კლინიკა უნდა იყოს შესაბამისად აღჭურვილი და ექიმი ფლობდეს უნარებს, რათა სასწრაფოდ შეძლოთ ღია წესზე გადასვლა და სისხლდენის შეჩერება. გულმკერდისა და მუცლის აორტაზე მსგავსი ჩარევა ძალიან რთული პროცესი და მაღალი კლასის ქირურგიის მონაპოვარია.

მეორე გამოწვევა ზურგის ტვინის კვების მართვაა. ზურგის ტვინის გარკვეული სეგმენტი პირდაპირ აორტიდან გამომავალი ტოტებით იკვებება, მას შეიძლება არ ჰქონდეს კოლატერალური, ანუ შემოვლითი გზებით კვება და თუ ამ ზონაში სისხლის მიმოქცევა შეწყდება, ზურგის ტვინის ინსულტისა და წელს ქვევით მოწყვეტის რისკის ქვეშ ვდგებით. უკრაინელ პაციენტზე რომ ვსაუბრობდით, სწორედ მას ჩავუტარეთ სპეციალური კათეტერების იმპლანტაცია ზურგის ტვინის არხში, წნევის მართვით, რამეთუ წნევის მარკერები გვაძლევს საშუალებას, გამოვავლინოთ არის თუ არა დაზიანება ამ ზონაში და შესაბამისი ღონისძიებები გავატაროთ.“

მუცლის აორტის ანევრიზმის სტენტირება ხშირი ოპერაციების რიცხვს არ მიეკუთვნება. არასათანადოდ გამოჩენილი ყურადღება ხშირად საავადმყოფოში მისვლამდე ფატალურად მთავრდება. ამდენად, ექიმის რჩევით, აუცილებელია ასაკობრივი სამიზნე ჯგუფების გეგმიური სკრინინგი აორტაზე, რაც საშუალებას მოგვცემს დროულად გამოვავლინოთ, გეგმიურად ჩავერიოთ და პაციენტს 95%-იანი შანსი მივცეთ გადარჩენის.

R. 

წაიკითხეთ სრულად