Baby Bag

​„ჩემი გამარჯვება ჩემი მოსწავლეების გამარჯვებაა“ - წარმატებული პედაგოგები მინისტრის გადაწყვეტილებას ეხმაურებიან

​„ჩემი გამარჯვება ჩემი მოსწავლეების გამარჯვებაა“ - წარმატებული პედაგოგები მინისტრის გადაწყვეტილებას ეხმაურებიან

რამდენიმე კვირის წინ განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრის, ​მიხეილ ჩხენკელის ბრძანებით, განსაკუთრებული პედაგოგიური გამოცდილების და მიღწევების მქონე ღვაწლმოსილ და ზოგად განათლებაში განსაკუთრებული დამსახურების მქონე 13 მასწავლებელს სტატუსი აუმაღლდა. მინისტრის ბრძანების მიხედვით, 11 პედაგოგს მენტორის, ხოლო 2 პედაგოგს - წამყვანის სტატუსი მიენიჭა.

​MomsEdu.ge  რამდენიმე მათგანს დაუკავშირდა და ამ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით წარმატებულ პედაგოგებს გაესაუბრა.

ირმა ვაშაკიძე უკვე ოცი წელია, რაც სამტრედიის N1 საჯარო სკოლაში ფრანგულ ენას ასწავლის. ფრანგული ენის სიყვარული ბავშვობიდან მოჰყვება და ბავშვობიდანვე ყველაზე ხშირად საკუთარ თავს მთარგმნელად ან პედაგოგად მოიაზრებდა. სკოლაში სწავლის დროს ძალიან უყვარდა ფრანგული ნაწარმოებების კითხვა და ამან უფრო მეტად გააღვივა მასში ამ ენისადმი ინტერესი და სიყვარული.

„ვფიქრობ, რომ პროფესიის დიდმა სიყვარულმა, ერთგულებამ და შრომამ განაპირობა ჩემი წარმატებები. მთავარ მიღწევად მივიჩნევ, ფრანგული ენის გაძლიერებას სკოლაში, რისთვისაც, დიდი გზა გამოვიარე, ბევრი ვიბრძოლე, თავდაუზოგავად ვიშრომე. სკოლაში ფრანგული ენის ატმოსფეროს შექმნაში დამეხმარა პროფესიული სტაჟირება საფრანგეთში, ფრანგ პედაგოგთან თანამშრომლობა, ფრანგულ კოლეჯებთან სკოლის დამეგობრება, პროექტების განხორციელება, კონკურსებში მიღწეული წარმატებები. მინისტრის ეს გადაწყვეტილება ჩემთვის მოულოდნელი იყო. სასიხარულო და ამასთანავე ძალიან საპასუხისმგებლოა, ვიყო 2019 წლის ფრანგული ენის საუკეთესო მასწავლებლის კონკურსის გამარჯვებული და მენტორი მასწავლებელი. უსაზღვრო მადლიერებას გამოვხატავ საქართველოს განათლების, მეცნიერების და სპორტის სამინისტროსა და მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის მიმართ, გაწეული შრომის აღიარებისა და დაფასებისათვის“ - აღნიშნა პედაგოგმა.

მისი ხელმძღვანელობით სკოლაში უკვე სამი წელია რაც ფრანგული კლუბი ფუნქციონირებს, რომელიც მაგალითი გახდა არა მხოლოდ სკოლის, არამედ რაიონის პედაგოგებისთვის, შეექმნათ მსგავსი ენის შემსწავლელი კლუბები და უფრო ეფექტურად ემუშავათ მოსწავლეებთან.

„ჩემთვის იდეალური სკოლა, უპირველეს ყოვლისა, მოსწავლეთა შედეგებზე ორიენტირებაა. იდეალურია სკოლა, სადაც ურთიერთობა, ურთიერთპატივისცემა, ურთიერთნდობა, მოსწავლეთა ინდივიდუალიზმია გათვალისწინებული. იდეალურია - ენთუზიასტი მასწავლებელი, რომლისთვისაც უმთავრესია კეთილგანწყობითი დამოკიდებულება და სიყვარული მოსწავლეებისადმი, რომელიც ზრუნავს, როგორც მოსწავლეთა პიროვნულ, ასევე შემოქმედებითი ზრდისათვის. იდეალურია - შრომისმოყვარე მასწავლებელი, რომელსაც ძალიან უყვარს საგანი, რომელსაც ასწავლის, რომელიც მუდამ ეძიებს და იყენებს მოსწავლის შესაძლებლობების შესაბამის ინოვაციურ მიდგომებს“.

ჩვენთან საუბარი წარმატებულმა პედაგოგმა რჩევებით დაასრულა: „პედაგოგებს მინდა ვურჩიო - უპირველეს ყოვლისა უმნიშვნელოვანესია მოსწავლეებისა და იმ საგანის სიყვარული და ერთგულება, რომელსაც ასწავლიან. ასევე, მუდმივად სწრაფვა სიახლეებისადმი და ზრუნვა პროფესიულ განვითარებაზე. ჰქონდეთ რწმენა საკუთარი შესაძლებლობებისა და იამაყონ მასწავლებლის პროფესიით“.

„ჩემი პირველი მასწავლებლის დამსახურებაა, რომ პედაგოგობა გადავწყვიტე“ - ასე იწყებს საუბარს გალაკტიონ ტაბიძის სახელობის ხონის მუნიციპალიტეტის სოფელ ივანდიდის საჯარო სკოლის მასწავლებელი იამზე ფანცულაია. „პირველი კლასიდან მინდოდა პედაგოგობა. ძალიან მომწონდა ეს პროფესია და მსურდა მეც მასწავლებელი ვყოფილიყავი“.

პედაგოგი ამჟამინდელ სკოლაში 2002 წლიდან მუშაობს ბიოლოგიის მასწავლებლად. გამოცდების ჩაბარების შემდეგ მის საგნებს პირველი-მეექვსე კლასის ბუნება და მე და საზოგადოებაც დაემატა და უკვე წლებია პედაგოგის ყოველი დღე ბავშვებთან ურთიერთობით იწყება.

მისი არჩევანი, ყოფილიყო პედაგოგი, გამართლდა, რადგან მინისტრის გადაწყვეტილებამდე და წამყვანის სტატუსის მინიჭებამდე, იამზე ფანცულაია 2019 წელს ბუნებისმეტყველების საგნის საუკეთესო პედაგოგადაც დასახელდა.

„ჩემი წარმატებები ჩემი მოსწავლეების დამსახურებაა, ჩემი გამარჯვებები - მათი გამარჯვებაა. ჩემს პროფესიულ განვითარებას ძალიან შეუწყო ხელი იმან, რომ თავის დროზე გამოცდები მაღალ დონეზე ჩავაბარე და მომეცა თავდაჯერება, მეზრუნა უფრო მეტი თვითგანვითარებაზე. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ საგანი, რომელსაც ასწავლი, ძალიან კარგად იცოდე. ამის გარდა, უმნიშვნელოვანესია, რომ მოსწავლეებთან და მშობლებთან დაამყარო საუკეთესო ურთიერთობა. უნდა იყო გამგები, მომთმენი, მიზანდასახული. იცით, რა არის ყველაზე დიდი ბედნიერება პედაგოგისთვის? - როცა მშობლებს სურს, რომ მათ შვილებს შენ ასწავლიდე, უნდათ, რომ მათი შვილების კლასში შენ შედიოდე. ეს უდიდესი მიღწევაა“.

როგორც პედაგოგი გვიყვება, მინისტრის გადაწყვეტილება მისთვის მოულოდნელი იყო: „ამას არ ველოდი არანაირად და არც მქონია პრეტენზია ამ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით. ეს ისეთი პროფესიაა, რომელიც გვაძლევს წინსვლის საშუალებას. იმუშავებ - შედეგი გექნება, ეს მხოლოდ შენზეა დამოკიდებული. მოსწავლეებს უყვარხარ და გაფასებენ. რა არის იმაზე უკეთესი, როცა ყოფილი მოსწავლეები მირეკავენ და მკითხულობენ, მათ თითოეულ სიტყვას ჩემთვის დიდი ძალა აქვს და ყოველთვის ძალიან მიხარია მათი დანახვა და მოსმენა. ამიტომაც ვამბობ, რომ სულ, სულ თავიდან, რომ ვირჩევდე პროფესიას, მე იმავე გადაწყვეტილებას მივიღებდი, მე კვლავ მასწავლებელი ვიქნებოდი“.

ნადია (ნანა) დაბრუნდაშვილი უკვე 29 წელია, რაც ხაშურის N1 საჯარო სკოლაში მათემატიკის მასწავლებლად მუშაობს. უნივერსიტეტის დასრულების შემდეგ პედაგოგის მიზანი პროგრამისტად მუშაობა იყო, თუმცა იმის გამო, რომ იმდროინდელი ელექტრონული გამომთვლელი მანქანები მხოლოდ დედაქალაქში იყო, მას რაიონში დაბრუნება მოუწია. „მუშაობა დავიწყე ჩემი რაიონის ერთ-ერთი სოფლის სკოლაში, სადაც ვასწავლიდი მათემატიკას და ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებს. ეს ის დრო იყო, როცა პერსონალური კომპიუტერები იქმნებოდა, მოსწავლეებს თვალით არ ჰქონდათ ნანახი და დაფაზე გვიწევდა მისი შემადგენელი ნაწილების დახაზვა-დახატვა. აქედან გამომდინარე, ჩემი ცხოვრებისა და მუშაობის განუყოფელი ნაწილი მათემატიკის გარდა, კომპიუტერული ტექნოლოგიებიცაა“.

სწორედ ამ პერიოდიდან დაიწყო პედაგოგისა და მოსწავლეების ის ურთიერთობა, რომელსაც იოლად ვერავინ თმობს, რადგან ბავშვებთან მუშაობას სირთულეებთან ერთად სულ სხვა ხიბლი და მიმზიდველობა აქვს.

ნადია დაბრუნდაშვილისთვის მინისტრის გადაწყვეტილება არც თუ ისე მოულოდნელი ყოფილა, რადგან პედაგოგი უკვე წლებია თავის სფეროში წარმატებით ასპარეზობს: „ვერ მოგატყუებთ, ეს გადაწყვეტილება მართლა ძალიან გამიხარდა, რადგან ვიცოდი, რომ ჩემი პროფესიული მიღწევების თუ განვითარების, ასევე, მოსწავლეებთან განხორციელებული აქტივობების შესახებ ინფორმაციას კომისიის წევრები გულდასმით გაეცნობოდნენ და შეისწავლიდნენ. მიხარია რომ ჩათვალეს, რომ მენტორის სტატუსს ღირსეულად ვიმსახურებდი“. მისი პროფესიული წარმატებების ჩამონათვალი საკმაოდ გრძელია, რომელსაც ლაიტმოტივად პედაგოგის შრომისმოყვარეობა და საკუთარი საქმისადმი სიყვარული გასდევს (მასწავლებლის საქმიანობისა და განხორციელებული პროექტების შესახებ ინფორმაცია შეგიძლიათ იხილოთ ბმულზე https://nadiadabrundashvili.blogspot.com).

პედაგოგისთვის არანაკლებ მნიშვნელოვანი გამოწვევა აღმოჩნდა პანდემიის პერიოდი: „ეს პერიოდი დიდი გამოწვევა იყო ყველა მასწავლებლისთვის და მივიჩნევ, რომ ამ რთულ პერიოდში შევძელი უამრავი მასწავლებლის გაერთიანება და ონლაინ გაკვეთილების ჩასატარებლად საჭირო კომპიუტერული ტექნოლოგიების ინსტრუმენტების გაცნობის, შესწავლის და გამოყენების შესწავლაში მათთვის დახმარების გაწევა და ეს პროცესი ახლაც აქტიურად გრძელდება“.

პანდემიის პერიოდში პედაგოგი სხვა მოხალისე პედაგოგებთან ერთად მასწავლებლებს ონლაინ გაკვეთილების ჩატარებისა და დისტანციური სწავლებისას წარმოქმნილი პრობლემების გადაჭრაში ეხმარებოდა. სწორედ მაშინ გადაწყვიტა შეექმნა facebook ჯგუფი: „ონლაინ სწავლება და ტექნოლოგიები“, რომელიც უკვე მერამდენე თვეა პედაგოგებს, მშობლებსა თუ მოსწავლეებს ტექნოლოგიური პრობლემების გადაჭრაში ეხმარება.

როგორც აღნიშნავს, მისთვის იდეალური სკოლა არის ადგილი, სადაც მოსწავლე, მშობელი და მასწავლებელი კმაყოფილია. „სკოლა უნდა იყოს ადგილი, სადაც მოსწავლეს უხარია სიარული, რადგან მასზე ზრუნავენ და სიღრმისეულად ეცნობა მისთვის საინტერესო საკითხებს და ჩართულია სხვადასხვა წრეში, მშობელი ხედავს, რომ მისი შვილი უსაფრთხო გარემოშია, დაცულია და იღებს იმ ცოდნას, რომელსაც მომავალში რეალურად გამოიყენებს და მას არ დასჭირდება სკოლის გარეთ დამატებითი მასწავლებლების ძებნა, ხოლო მასწავლებელს ახარებს ის, რომ მის კლასში არიან მისი საგნით დაინტერესებული მოსწავლეები და მას შეუძლია მოსწავლეები უზრუნველყოს ყველა იმ რესურსით, რომელიც დასჭირდება ამა თუ იმ სასწავლო აქტივობის განსახორციელებლად. ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი და განსაკუთრებულია ჩემი მოსწავლეების წარმატებები. ბედნიერი ვარ, როცა ყოფილი მოსწავლეები მწერენ ან მეუბნებიან ხოლმე, რომ მათი ცხოვრების გარკვეულ ეტაპზე მქონდა მათზე პოზიტიური გავლენა, მათთვის ამა თუ იმ მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღებისას და მათ წარმატებებშიც რაღაც წვლილი მიმიძღვის“.

წარმატებული პედაგოგი ახალგაზრდა პედაგოგებსაც უხვად უზიარებს რჩევებს საკუთარ გამოცდილებაზე დაყრდნობით: „მასწავლებლობა ნამდვილად არ არის იოლი, თქვენ მოგიწევთ ძალიან ბევრ სხვადასხვა უნარისა და შესაძლებლობის ბავშვთან ურთიერთობა, ყველას თავისი დარდი, სიხარული, ტკივილი თუ საფიქრალი დააქვს გულით და თქვენ გეძლევათ შანსი თუნდაც ერთი ადამიანის ცხოვრება შეცვალოთ, ასწავლოთ, დაამშვიდოთ, მხარი დაუჭიროთ, გზა უჩვენოთ, შეგიძლიათ სიხარულის გრძნობაც კი დაუბრუნოთ. შესაძლოა, ზოგჯერ მოსწავლის ქცევამ გული გატკინოთ, მაგრამ არასდროს იფიქროთ შურისძიებაზე, ნუ დაკარგავთ მათ ნდობას და საკუთარი ქცევით აჩვენეთ, არა მხოლოდ საგნის მცოდნე და პროფესიონალის, არამედ ადამიანობის მაგალითებიც, ამას ისინი აუცილებლად დააფასებენ. მოგიწევთ ალბათ თქვენს მიმართ გულსატკენი განცხადებების მოსმენაც, ზოგჯერ სამართლიანი საყვედურები და ზოგჯერ უსამართლო ცილისწამებებიც, მაგრამ ამან არ უნდა გაგაბოროტოთ, მთავარია, საკუთარ თავთან იყოთ მართალი და თქვენი საქმის სიყვარულით, ერთგულებით და გულწრფელობით აჩვენოთ სხვებს, სინამდვილეში რას იმსახურებთ. ბოლოს, მინდა ყველას ვუსურვო ჯანმრთელობა, მოსწავლეებს და მასწავლებლებს კი უახლოეს მომავალში სკოლაში უსაფრთხო დაბრუნება და საყვარელი საქმიანობის მონატრებულ საკლასო სივრცეში გაგრძელება“.

მასწავლებლობა რთული საქმეა, რომელიც დიდ ენერგიასა და ძალისხმევას მოითხოვს. მიუხედავად ამისა, ძალიან სასიხარულოა, რომ ამ პროფესიაში მოიძებნებიან ისეთი უშიშარი ადამიანები, რომლებიც ამ გამოწვევებს ღირსეულად უმკლავდებიან და რაც მთავარია, მათ გაწეული შრომა უფასდებათ, რომელიც თავის მხრივ, საკმაოდ დიდი მოტივაცია და სტიმულია დანარჩენი პედაგოგებისთვისაც, რომლებიც ამ პროფესიას დაუღალავად ემსახურებიან. 

ავტორი: მარიამ მაშა გვარამია 

თუ გინდათ, რო განათლების სფეროში მიმდინარე სიახლეების შესახებ ინფორმირებულები იყოთ, მოიწონეთ გვერდი „მასწავლებლების სანდო ​წყარო“

შეიძლება დაინტერესდეთ

ახალი ზელანდიის სკოლები კლიმატური კრიზისის შესახებ საგნების სწავლებას იწყებენ

ახალი ზელანდიის სკოლები კლიმატური კრიზისის შესახებ საგნების სწავლებას იწყებენ
ახალი ზელანდიის ყველა სკოლას 2020 წლიდან კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით ქვეყნის მოწინავე სამეცნიერო დაწესებულებების მიერ მომზადებულ მასალებზე წვდომა ექნება. მოსწავლეებს კლიმატური კრიზისის დასაძლევად სხვადასხვა აქტივობის დაგეგმვის შესაძლებლობა მიეცემათ, ისინი თავისუფლად შეძლებენ საკუთარი გრძნობების, განცდების და შიშების შესახებ საუბარს.

კურიკულუმში შეტანილი ცვლილებები ახალ ზელანდიას ერთ-ერთ მოწინავე სახელმწიფოდ აქცევს, რომელიც ბავშვებში კლიმატის ცვლილებებთან დაკავშირებით ცოდნის ამაღლებას უწყობს ხელს. დიდ ბრიტანეთს და ავსტრალიას ხშირად აკრიტიკებენ იმის გამო, რომ აღნიშნულ ქვეყნებში მოსწავლეებს კლიმატურ კრიზისთან დაკავშირებით სიღრმისეული ცოდნის მიღების შესაძლებლობა არ აქვთ. ახალი ზელანდიის მთავრობის განცხადებით, სკოლებში 11-15 წლის ასაკის მოზარდებისთვის კლიმატური კრიზისის შესახებ განათლების მიღება სავალდებულო არ იქნება.

„მთელი ქვეყნის მასშტაბით მასწავლებლები ძალიან აღელვებულები არიან, რადგან მოსწავლეები კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით უკვე აქტიურად საუბრობენ და აღნიშნული პრობლემით სერიოზულად არიან დაინტერესებულები.“- განაცხადა ახალი ზელანდიის მემარცხენე ორიენტაციის მწვანეთა პარტიის ლიდერმა ჯეიმს შოუმ.

„ბავშვები ყოველდღიურად ეცნობიან ინფორმაციას სოციალური მედიის დამხარებით, მიღებული ცნობები კი უმეტესად ნეგატიურ ხასიათს ატარებს, რაც მათში დაუცველობის და უიმედობის განცდას ბადებს.“ - ნათქვამია მწვანეთა პარტიის ლიდერის განცხადებაში.

2019 წელს მსოფლიოს უამრავი ქვეყნის მოსწავლეები და სტუდენტები სასწავლო პროცესს ჩამოცილდნენ, რათა ქუჩაში კლიმატის ცვლილება და მასთან დაკავშირებული საფრთხეები გაეპროტესტებინათ. გასულ წელს მეცნიერებმა მთელი მსოფლიო გააფრთხილეს, რომ კლიმატური კრიზისი ცივილიზაციისთვის ეგზისტენციალურ საფრთხეს წარმოადგენს.

ბრიტანელი ფსიქოლოგების განცხადებით, ახალგაზრდები თავს მოტყუებულად და მიტოვებულად გრძნობენ. ისინი თვლიან, რომ უფროსი თაობების გულგრილობამ და უმოქმედობამ სამყარო კლიმატურ კატასტროფამდე მიიყვანა. უიმედობის განცდა დეპრესიისა და შფოთვითი აშლილობის მასობრივ გავრცელებას უწყობს ხელს.

ახალი ზელანდიის ერთ-ერთ სკოლაში ახალი პროგრამის პილოტირება ჯერ კიდევ 2018 წელს მოხდა. მოსწავლეებს კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით საკუთარი განცდებისა და დამოკიდებულებების გადმოცემის შესაძლებლობა მიეცათ. ისინი აღნიშნული თემატიკის ირგვლივ მასალებს გაეცნენ და კლიმატურ კრიზისთან დაკავშირებით სიღმისეული ცოდნის მიღების საშუალება ჰქონდათ.

„კლიმატურ კრიზისზე საუბარიც კი სტრესს იწვევს, მოსწავლეები უსიამოვნო და ნეგატიურ ინფორმაციას აქტიურად ეცნობიან, ისინი აცნობიერებენ, რომ მეცნიერები კლიმატის ცვლილებების საგანგაშო შედეგებზე დაუფარავად საუბრობენ. ჩვენ მიზნად დავისახეთ, რომ მიღებული ინფორმაცია მოსწავლეებისთვის ნაკლებად სტრესული ყოფილიყო, რის გამოც მათ საკუთარ გრძნობებსა და შიშებზე ხმამაღლა საუბრის საშუალება მივეცით.“ - განაცხადა ჯეიმს შოუმ.

მასწავლებლებისთვის განკუთვნილ სასწავლო მასალებში ყურადღება მახვილდება მოსწავლეთა ემოციური მხარდაჭერის მნიშვნელობაზე. სკოლამ მოზარდების თავდაჯერების ამაღლებაზე უნდა იზრუნოს. მათ აღარ უნდა ჰქონდეთ იმის განცდა, რომ აუცილებლად დამარცხდებიან. მოსწავლეებმა უნდა გააცნობიერონ, რომ მათი განწყობა მათ მოქმედებას მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს.

„ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, რომ კლიმატური კრიზისიდან გამოსავალი არსებობს და პრობლემა მოგვარებადია. მათ საკუთარ მომავალზე ზრუნვა და მისი შეცვლა შეუძლიათ.“ - ნათქვამია ჯეიმს შოუს განცხადებაში.

ახალი კურიკულუმი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს მოსწავლეებისთვის პრაქტიკული ცოდნის გადაცემასაც. სკოლებში ბავშვებს ასწავლიან, თუ როგორ უნდა გააშენონ პატარა ბაღი და როგორ უნდა იზრუნონ მასზე. კურიკულუმი მასწავლებელთა ცოდნის ამაღლებაზეც ზრუნავს. მათ სასწავლო ტექსტების, ვიდეო მასალისა და სპეციალურად პედაგოგებისთვის განკუთვნილი რჩევების გაცნობის შესაძლებლობა აქვთ.

„მეცნიერება კლიმატური კრიზისის შესახებ სრულფასოვანი ცოდნის შეძენაში გვეხმარება. მოსწავლეებმა უნდა იცოდნენ, თუ როგორ უპასუხონ კლიმატურ ცვლილებებს. ისინი უნდა აცნობიერებდნენ, რა ნეგატიური გავლენები აქვს კლიმატურ კრიზისს გლობალურ, ნაციონალურ თუ ლოკალურ დონეზე. ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, თუ რა შესაძლებლობები აქვთ მათ აღნიშნული გავლენების შესამცირებლად და კლიმატური პრობლემების აღმოსაფხვრელად.“ - ნათქვამია ახალი ზელანდიის განათლების მინისტრის კრის ჰიპკინსის განცხადებაში.

2015 წელს პარიზის შეთანხმების ხელმომწერმა სახელმწიფოებმა ვალდებულება აიღეს, რომ სკოლებში კლიმატურ ცვლილებებთან დაკავშირებით სწავლების დანერგვაზე იზრუნებდნენ, თუმცა მათი უდიდესი ნაწილი პირობას არ ასრულებს, მათ შორის, არც ახალი ზელანდიის მეზობელი ავსტრალია. დიდ ბრიტანეთში კლიმატურ თემატიკაზე ცოდნის ამაღლების საშუალება მხოლოდ რამდენიმე სკოლაში მიეცათ. მასშტაბური ცვლილებები კი ამ მხრივ ბრიტანეთში დღემდე არ განხორციელებულა.

იტალია მსოფლიო მასშტაბით პირველი სახელმწიფოა, რომელიც კლიმატურ ცვლილებებთან დაკავშირებული საგნების სწავლას ყველა სკოლაში სავალდებულოდ აცხადებს. იტალიის სკოლებში მათემატიკისა და გეოგრაფიის გაკვეთილებზე კლიმატური თემატიკის გააქტიურება იგეგმება, რაც ინტეგრირებული სწავლების დანერგვით უნდა მოხდეს. 

მომზადებულია theguardian.com-ის მიხედვით 
თარგმნა ია ნაროუშვილმა 
წაიკითხეთ სრულად