Baby Bag

„ბაღი არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი და აუცილებლად გასავლელი ეტაპი ბავშვის ცხოვრებაში,“ - ბავშვთა ნევროლოგი მედეა ზირაქაშვილი

ბავშვთა ნევროლოგმა მედეა ზირაქაშვილმა ბავშვის ცხოვრებაში ბაღის ეტაპის გავლის მნიშვნელობაზე ისაუბრა. მისი თქმით, ბაღი ბავშვს ძალიან ბევრ უნარს უვითარებს, რის გამოც პატარებმა ეს ეტაპი აუცილებლად უნდა გაიარონ:

„ქართულ კულტუროლოგიურ სივრცეში, სადაც ბებიები, ბაბუები აქტიურად ეხმარებიან ოჯახს, მშობლები ძალიან ხშირად უარს ამბობენ ბავშვის ბაღში მიყვანაზე. ისინი ფიქრობენ, რომ სახლის გარემო აბსოლუტურად საკმარისია იმისთვის, რომ ბავშვი ადეკვატურად განვითარდეს. რა როლი აქვს ბაღს და რატომ გახდა ასეთი აუცილებელი, რომ ასეთი პატარა ასაკის ბავშვი მიიყვანონ საბავშვო ბაღში? ეს არის პირველი ასაკობრივი სოციუმი, სადაც უცხო გარემოში და უცხო ადამიანებთან უხდება ბავშვს თავის დამკვიდრება. ეს არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპი, რომელსაც გადის ბავშვი ცხოვრებაში და აუცილებლად გასავლელი ეტაპია. აქ ძალიან ბევრი სფეროს განვითარება ხდება.

ის, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანი ჰგონიათ, ფერებს, რიცხვებს სწავლობს თუ არა, ეს მეათასეხარისხოვანია. ამისთვის სკოლა არსებობს და აკადემიურად სკოლა ამზადებს ბავშვს. სოციალურ-ემოციური სფერო, ნივთების გაყოფა, რიგის დაცვა, ინიციატივის თავის თავზე აღება, კომპრომისზე წასვლა ვითარდება ბაღში. ემოციურ სფეროსთან დაკავშირებით, ბავშვები პირველად სწავლობენ ემოციების მართვას. სახლში როგორც კი რაღაც სურვილი გაუჩნდება ბავშვს, იქვეა ბებია, ბაბუა, დედა, მამა. ისინი უკმაყოფილებენ ბავშვს ყველა კაპრიზს, რომელიც შეიძლება მას ჰქონდეს. საბავშვო ბაღში მან უნდა არეგულიროს საკუთარი ემოციები. ცხოვრებაში ძალიან გვჭირდება ემოციური ინტელექტი. სწორედ აქედან იწყებს ბავშვი პირველ ემოციურ რეგულირებას.

ბაღში ვითარდება დამოუკიდებლობა, სტრუქტურისადმი შეგუება, ენა და მეტყველება და ამიტომ არის ძალიან მნიშვნელოვანი ბაღი.

წარმოიდგინეთ, რომ პირველად მიდიხართ ახალ სამსახურში, სადაც არ იცით, რა გარემოა, რა დამოკიდებულებაა თქვენ მიმართ. ასევეა ბავშვიც, მან არ იცის აღმზრდელი ვინ არის, რატომ უნდა დარჩეს უცხო ადამიანთან, ბავშვებთან თავის დამკვიდრება სჭირდება, იმიტომ, რომ სათამაშო წაართვეს, სახლში კი ყველაფერი მისი იყო. ერთ-ერთი როდესაც ხდები ერთადერთობიდან ამას აქვს ძალიან დიდი სტრესული ელფერი. ამიტომაც არის ასეთი სტრესული ბაღის ასაკი და მნიშვნელოვანი გასავლელი ეტაპია. National Institutes of Health-ის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ზრდასრული ადამიანები, რომლებმაც ბაღის ეტაპი გაიარეს, გაცილებით წარმატებულები არიან. უმეტესობას აქვს კოლეჯის ხარისხი და მათი შემოსავლებიც არის უფრო მაღალი,“- მოცემულ საკითხზე მედეა ზირაქაშვილმა ტელეკომპანია „ფორმულას“ გადაცემაში „დილა ფორმულაზე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „დილა ფორმულაზე“ 

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად