Baby Bag

ბავშვის კაპრიზულობასთან გამკლავების საუკეთესო გზა ჭირვეული ქცევის ნამდვილი მიზეზის დადგენაა

ბავშვის კაპრიზულობასთან გამკლავების საუკეთესო გზა ჭირვეული ქცევის ნამდვილი მიზეზის დადგენაა

კაპრიზულობა ყველა ბავშვს ახასიათებს, თუმცა ჭირვეულობას სხვადასხვა ასაკში განსხვავებული მიზანი და მიზეზი აქვს. მშობლების უდიდეს ნაწილს გამოუცდია უსიამოვნებები ბავშვებთან ურთიერთობაში. პატარები ხშირად უარს აცხადებენ ძილზე, ჭამაზე, ჩაცმაზე, სხვა ბავშვებისთვის სათამაშოების გაზიარებაზე. შესაძლოა, პატარები მეგობრებს კბენდნენ, ურტყამდნენ ან უყვიროდნენ, რაც მშობლისთვის რთულად ასატანი ქცევაა.

ყოველი მეორე დედა ვარდება უხერხულ მდგომარეობაში ბავშვის გამო, რომელიც ქუჩაში საჯაროდ აწყობს ისტერიკებს. პატარები მოულოდნელად ჭირვეულობას იწყებენ, ისეთ რამეს ითხოვენ, რის მიღებასაც ვერ შეძლებენ, ტირიან, ყვირიან და მშობლებს არ ემორჩილებიან. მსგავსი ინციდენტები მშობლისა და ბავშვის განწყობის გაფუჭებით, გამოუვალ მდგომარეობაში კი მშობლის მხრიდან ბავშვის დასჯით სრულდება.

მშობელს ბავშვის კაპრიზულობა ძალიან აშინებს. ისტერიკაში ჩავარდნილი პატარების დამშვიდება ძალიან რთული საქმეა. მშობლებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ კაპრიზულ ბავშვთან ძალის გამოყენება ან ხმამაღლა საუბარი არ ამართლებს. ჭირვეული ბავშვის იგნორირება მის ნეგატიურ ქცევას დადებითად ვერ გარდაქმნის. რა უნდა გააკეთოს მშობელმა, როდესაც ბავშვის კაპრიზულობასთან გამკლავებას ცდილობს?

მთავარია, რომ ჭირვეულ ბავშვთან ურთიერთობისას მშობელმა ოლიმპიური სიმშვიდის შენარჩუნება შეძლოს. მართალია, ეს ძალიან რთული საქმეა, მაგრამ სხვაგვარად კაპრიზულ პატარას ვერ გაუმკლავდებით. როდესაც ბავშვი ჭირვეულობს, მისი ყურადღება სხვა საკითხზე უნდა გადაიტანოთ. მცირეწლოვანი შვილი თუ გყავთ, მას ჩიტი, ფისო ან რაიმე საგანი დაანახეთ, რომელიც ბავშვს მოსწონს. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, ჩაეხუტეთ და ძლიერად აკოცეთ.

მოზრდილი ბავშვის ჭირვეულობის შემთხვევაში მშობელი სხვაგვარად უნდა მოიქცეს. თუ თქვენს შვილს უკვე შეუძლია ნათქვამის გაცნობიერება, მასთან განსხვავებული სტრატეგიები გამოიყენეთ. თუ ბავშვი ჭირვეულობს და საკუთარი ახირებების დაკმაყოფილებას ითხოვს, მის პირდაპირ დადექით, თვალებში ჩახედეთ და დაჟინებით უყურეთ. შემდეგ მშვიდი და გაწონასწორებული ხმით უთხარით, რომ დამშვიდდეს. ბავშვს აუხსენით, რომ ის უკვე დიდია და ასაკის შესაბამისად უნდა მოიქცეს. გარკვეული დროის შემდეგ ბავშვს მომხდარზე აუცილებლად გაესაუბრეთ. ბავშვთან საუბარს დიალოგის ფორმა უნდა ჰქონდეს და ის არ უნდა დაემსგავსოს განრისხებული დედის მონოლოგს. მშობლებმა შემდეგი ოქროს წესი უნდა დაიმახსოვრონ: ბავშვთან თანასწორი დამოკიდებულება უნდა გქონდეთ. კაპრიზულ და ჭირვეულ ბავშვს არ უთხრათ, რომ მას არასდროს უყიდით სათამაშოს და რომ ის აღარ გიყვართ. თქვენს შვილს უთხარით, რომ გიყვართ, მაგრამ მისმა ჭირვეულმა ქცევამ გული გატკინათ. ბავშვს უთხარით, რომ მსგავსი ქცევა აღარ გაიმეოროს.

მოზრდილი ასაკის ბავშვთან ძალიან ამართლებს თამაშით სწავლება. თქვენს შვილთან ერთად თამაშით გააფორმეთ წერილობითი ხელშეკრულება, ბავშვმა წერილობით უნდა დადოს პირობა, რომ ჭირვეულობას შეწყვეტს. ამავე დროს, ხელშეკრულებაში თქვენც უნდა ჩაწეროთ, რა პირობების შესრულება გევალებათ. შეთანხმება აუცილებლად ორმხრივი უნდა იყოს.

ჭირვეული ბავშვის ქცევის გამოსასწორებლად მას საკუთარი ემოციების ვერბალურად გადმოცემა უნდა ასწავლოთ. ბავშვთან ურთიერთობისას მოთმინება უნდა გამოიჩინოთ და კომპრომისზე წასვლა შეგეძლოთ. ბავშვის კაპრიზულობასთან გამკლავების საუკეთესო გზა ჭირვეული ქცევის ნამდვილი მიზეზის დადგენაა.

მომზადებულია​ bellakt-st.by- ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად