Baby Bag

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?
რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტ სოფო მელაძეს ესაუბრა. 

- სოფო, რომელი თვიდან უნდა დავუწყოთ პატარებს წიგნის კითხვა?

- მშობელს შვილისთვის წიგნის გამოყენება და მისი წაკითხვა არა მხოლოდ ადრეულ ჩვილობაში შეუძლია, არამედ ორსულობის დროსაც კი. მოგეხსენებათ, ორსულები ხშირად ასმენინებენ პატარებს ​კლასიკურ მუსიკასაც. ბავშვი მუცელშიც ასხვავებს დედის ხმას და ხმაურს ერთმანეთისგან, შესაბამისად, ჩვენ ბავშვის მუცლადყოფნის პერიოდშიც შეგვიძლია წიგნის ემოციურად და საინტერესოდ წაკითხვა მათთვის. ეს ძალიან სასარგებლო პროცედურაა ნაყოფისთვის. პატარა მუცლადყოფნისას უკვე იწყებს ადრეული სოციალური უნარების და ურთიერთობების ჩამოყალიბებას დედასთან, ხმები და ემოციები ახდენს ნაყოფის რეფლექსების და რეაქციების სტიმულირებას. ბავშვი დაბადებამდე მეტ-ნაკლებად ახდენს ადაპტირებას გარემოსთან, მცირდება შფოთვა. რაც შეეხება ჩვილობის პირველ 2 თვეს, ამ დროს რეკომენდებულია სპეციფიკური წიგნების გამოყენება, ეს არის მკვეთრი კონტრასტის მქონე შავ-თეთრი გამოსახულებები. ამ თემაზე ძალიან საინტერესო აქტივობები ჰქონდა იტალიელ ექიმს და პედაგოგს, ​მარია მო​ნტესორის. მისი აზრით, მსგავსი შავ-თეთრი გამოსახულების მქონე ნახატები ეხმარება ბავშვს მზერის ფიქსაციაში, კონცენტრაციის გაუმჯობესებაში. ასევე, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ პირველი ორი თვე, როცა ბავშვის მხედველობა მეტ-ნაკლებად ჩამოყალიბების პროცესშია, ჩვილი გამოსახულებებს ხედავს 20-25 სმ-ის მოშორებით.

2-4 თვემდე კი შეგვიძლია ღია, ნათელი ფერების მქონე წიგნების გამოყენება, სადაც მარტივი ილუსტრაციებია. აქ მთავარია, არა წიგნის შინაარსი, არამედ მისი ემოციურად გამოხმოვანება, რომელიც მიიქცევს ჩვილის ყურადღებას და კომუნიკაციას დაამყარებს შენთან, თუნდაც გაღიმებით ან თვალით კონაქტით.

- რა დადებითი ზეგავლენა აქვს ამ პროცესს?

- გარდა იმისა, რომ კითხვის პროცესი ასტიმულირებას, როგორც ბავშვის ვიზუალურ, ასევე სმენით უნარებს, ამასთან მეტყველების ერთ-ერთი ძლიერი მასტიმულირებელი საშუალებაა. გავიმეოროთ ის სიტყვები, დავასახელოთ ის საგნები, რაც დედამ გვანახა წიგნში ან წაგვიკითხა. ასევე იწვევს კრეატიულობის და წარმოსახვითი უნარების განვითარებას. სხვადასხვა სიუჟეტის წიგნი ხელს უწყობს სოციალურ-ემოციური უნარების განვითარებას ბავშვებში, ემპათიის თუ სხვადასხვა ემოციის განცდის ხელშეწყობას, ბოლოს სოციალური როლების ჩამოყალიბებასა და გააზრებას.

- ზოგადად, ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალზე რომ ვისაუბროთ...

- ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ გვქონდეს გამოყოფილი გარკვეული დრო, როცა ბავშვთან ერთად წიგნს დავათვალიერებთ, გავახმოვანებთ და წავიკითხავთ. მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ წასაკითხი წიგნები იყოს მშვიდი, სახალისო და ნაკლებად აქტიური. წიგნის კითხვის ან დათვალიერების პროცესი ერთ-ერთი სტრესის და შფოთვის შემამცირებელი აქტივობაა. ამ დროს ბავშვის სხეული და ორგანიზმი მოდუნებულია და კარგ წინაპირობას ქმნის მშვიდი ძილისთვის, ანუ ხელს უწყობს ძილის რუტინას.

ასევე, მე ხშირად მესმის, რომ, როცა ბავშვი 1 წლის ან მეტისაა, უფრო მოძრავია, დღის მანძილზე რთულია მისი წიგნთან გაჩერება, უფრო მოტორული და მოძრავი თამაშები ურჩევნია, შესაბამისად, დედები ვეღარ ახერხებენ წიგნის კითხვის რუტინაში ჩართვას. ძილის წინ კი კითხვა ხელს შეუწყობს მის აქტიურად ჩართულობას ბავშვის ცხოვრებაში.

- როგორი წიგნები შევარჩიოთ ამ ასაკისთვის?

- როგორც აღვნიშნე, ორსულობის დროს ყურადღება მივაქციოთ ხმებს და ემოციებს, ნაკლებად ნახატებს, რადგან ბავშვი ფიზიკურად ამას ვერ დაინახავს.

როცა ჩვილი 1-2 თვისაა, გამოვიყენოთ სპეციფიკური კონტრასტული შავ-თეთრი გამოსახულებების მქონე ნახატები და მოვათავსოთ იგი მისგან 20-25 სმ-ის მოშორებით;

2-4 თვემდე მაქსიმალურად ჩავრთოთ სხვადასხვა ფერი, ფორმა;

ასევე 0-2 წლამდე ბავშვისთვის სენსომოტორული სტადიაა. ამ დროს ბავშვი მოტორულად ანუ მოქმედებით და სენსორული არხების საშუალებით, როგორებიცაა: მხედველობა, სმენა თუ შეხება საგნებთან, შეიმეცნებს მის გარშემო არსებულ სამყაროს, შესაბამისად, მაქსიმალურად ჩავრთოთ სენსორული სტიმულები თამაშებში. ვუყიდოთ წიგნები, სადაც სხვადასხვა ტექსტურაა გამოყენებული, მაგალითად, კატა ილუსტრირებულია ნატურალური ღუნღულა ბეწვით, სადაც ასევე იქნება ხაოიანი თუ რბილი მასალები. ვუყიდოთ ისეთი წიგნები, რომლებსაც სპეციალური ზედაპირი აქვს პირში ჩასადებად, წყალში დასასველებლად თუ ხელის მოჭიდებისთვის;

1-2 წლამდე ბავშვი უკვე იაზრებს, რომ წიგნებში გახმოვანებული სიტყვები და საგნები რაღაცას ნიშნავს და შეესაბამება მის გარშემო არსებულ გარემოს. შეგიძლიათ გამოიყენოთ ნივთების დასახელებისთვის თითის დადება, ხან მან დაადოს თითი, ხან - თქვენ. ასევე წიგნებზე გამოსახული ცხოველების იმიტირება: ხშირად შეჩერდით და დაუსვით მარტივი კითხვები, ეცადეთ აქტიურად ჩართოთ პროცესში და ხელი შეუწყვეთ მისი ლექსიკური მარაგის გამდიდრებას.

- ერთი და იგივე წიგნების წაკითხვა სჯობს თუ განსხვავებულის?

- არაა საჭირო ძალიან ბევრი და განსხვავებული წიგნი, 2-3 წიგნიც საკმარისი იქნება. ბავშვს შესაძლოა, ამ პერიოდში ჰქონდეს რომელიმე საყვარელი წიგნი, რომელთან ურთიერთობაც განსაკუთრებულ სიამოვნებას ანიჭებს. არ დავუშალოთ, დაიმახსოვრეთ ერთი წიგნიც კი ძალიან ბევრი ფუნქციით, უნარის განსავითარებლად შეგიძლიათ გამოიყენოთ. ბავშვს უყვარს გამეორება, როცა რომელიმე ილუსტრაციას ან ამბავს კარგად აითვისებს, ეს ზრდის მათში კომპეტენტურობის და თავდაჯერებულობის განცდას.

- პატარები ხშირად წიგნების ფურცლებს ხევენ, დავუშალოთ ეს ქცევა თუ ამით იწყება მათი კონტაქტი წიგნებთან? როგორ ავუხსნათ, რომ ეს არ არის სწორი საქციელი?

- კი წიგნის ფურცვლა, მისი დახევა და თუნდაც პირში ჩადება ბავშვის წიგნთან ურთიერთობის პირველი მცდელობაა. ზემოთ ვახსენე, ზუსტად ეს არის სენსომოტორული სტადია. შეგრძნებებით ცდილობს გაიგოს, რა არის წიგნი, რა არის ფურცელი, იხევა და თუ აქვს ხმა გახევის პროცესში. მოსწონს შეხება და შეგრძნება, თუ როგორი ზედაპირი აქვს ფურცელს. უფრო მოზრდილ ასაკში კი შეგვიძლია დახევის სურვილი წიგნის მაგივრად ფერადი ქაღალდების გამოყენებით ჩავანაცვლოთ და ჩავრთოთ ეს რაიმე თამაშში. ასევე სხვადასხვა ტექსტურის და მასალის გამოყენებით ვათამაშოთ ბავშვი. ვითამაშოთ ბევრი მოტორული თამაში და ასე დავტვირთოთ მისი ტაქტილური თუ მოტორული მოხოვნილებები. გვქონდეს წიგნის კუთხე, სადაც ლამაზად დავალაგებთ და მოვუვლით წიგნებს. საჭიროა ვაჩვენოთ ბავშვს, რომ წიგნებს ვუფრთხილდებით.

- ხმოვან წიგნებზეც რომ ვისაუბროთ. სჯობს თავად წავუკითხოთ, თუ ხმოვანი წიგნებიც იმავე ფუნქციის მატარებელია?

- ჩვილობის დროს ძალიან მნიშვნელოვანია მშობლის ხმა, მისი კომუნიკაცია ბავშვთან და ჩართულობა. ეს ბავშვში აყალიბებს ნდობის და უსაფრთხოების განცდას. მნიშვნელოვანია, მშობელი თავად ესაუბრებოდეს პატარას. ერიკ ერიქსონის ფსიქოსოციალური განვითარების თეორიაც ამაზე უსვამს ხაზს, 0-1,5 ასაკამდე ბავშვს უვითარდება სამყაროს მიმართ ნდობა/უნდობლობის სტადია, რაც შემდგომში განაპირობებს მის პოზიტიურ ურთიერთდამოკიდებულებას სამყაროსთან თუ პირიქით შფოთვის დონეს. ამ პერიოდში, ასევე ვითარდება მშობლისადმი ბუნებრივი მიჯაჭვულობა, რომელიც უზრუნველჰყოფს მას საკვებით, უსაფრთხოების განცდით თუ ფიზიკური სიახლოვით. ამ ყველაფრის დეფიციტი იწვევს მისი შფოთვის დონის აწევას. აი, უკვე 18 თვიდან შეგვიძლია აქტიურად გამოვიყენოთ ყველანაირი ტიპის ხმოვანი სათამაშოები თუ წიგნები და მათი საშუალებით მაქსიმალურად შევუწყოთ ხელი მეტყველების სტიმულირებას. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ​ჯგუფი“)

„ბავშვს თუ ყველაფრის გაკეთების უფლებას მივცემთ, ამით თავისუფლების იდეას ვუღალატებთ,“ - მარ...
​მარია მონტესორის სწავლებისა და აღზრდის მეთოდებმა დროის გამოცდას გაუძლო. ჩვენს სტატიაში ცნობილი იტალიელი პედაგოგის გამონათქვამებს გაგაცნობთ, რომლებიც ბავშვის სწორად აღზრდაში დაგეხმარებათ.1. „დამ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

ბავშვები, რომლებსაც ნაკლებად მკაცრი და თბილი მშობლები ჰყავთ, ბედნიერ ადამიანებად იზრდებიან

ბავშვები, რომლებსაც ნაკლებად მკაცრი და თბილი მშობლები ჰყავთ, ბედნიერ ადამიანებად იზრდებიან

ბავშვთან ურთიერთობისას ყველაზე მთავარი იდეალური ბალანსის დაცვაა. როდესაც გადაწყვეტთ, რომ ყველაფერი კარგად გამოგდით და იდეალური მშობელი ხართ, რაღაც ისეთს აღმოაჩენთ, რაც გაფიქრებინებთ, რომ ცდებოდით და ბევრი რამ უნდა შეცვალოთ. მშობლებსა და შვილებს შორის გახსნილი ურთიერთობების დამყარება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვებს საკუთარი ემოციებისა და განცდების გამოხატვის შესაძლებლობა აუცილებლად უნდა მიეცეთ. მათ ისეთი სიყვარული სჭირდებათ, რომელსაც გამუდმებით გრძნობენ, მაშინაც, როდესაც ყველაფერი კარგად არის და მაშინაც, როდესაც ცხოვრებისეულ სირთულეებთან გამკლავება უხდებათ. მსგავს სიყვარულს ბავშვები მაშინ გრძნობენ, როდესაც მშობლებთან გულახდილი საუბრის შესაძლებლობა ეძლევათ.

ბედნიერი შვილების აღსაზრდელად, აუცილებელია, რომ მათ ძალიან ბევრი სითბო, უპირობო სიყვარული და კომფორტი შევთავაზოთ. უახლესი კვლევებით დგინდება, რომ ბავშვები, რომლებსაც ნაკლებად მკაცრი და თბილი მშობლები ჰყავთ, ბედნიერ ადამიანებად იზრდებიან, განსხვავებით იმ პატარებისგან, რომლებსაც გამუდმებით აკონტროლებენ. მკაცრი მშობლების შვილები ზრდასრულ ასაკში ბედნიერებისა და კეთილდღეობის მოპოვებას რთულად ახერხებენ.

ბავშვის თავისუფლების შეზღუდვა, გამუდმებით მის ნაცვლად მოქმედება, მისთვის გადაწყვეტილების მიღების აკრძალვა და პირადი სივრცის წართმევა მშობლის მხრიდან ჭარბი კონტროლის მანიშნებელია. როდესაც მშობლები სიმკაცრეზე უარს ამბობენ და მომავლის დაგეგმვას წყვეტენ, ისინი უფრო მეტად კონცენტრირდებიან ბავშვთან ურთიერთობაზე. კონტროლის შემცირება მშობელსა და შვილს შორის ძლიერ კავშირს ამყარებს და მათ ურთიერთობაზე დადებითად აისახება. ნაკლებად მკაცრი მშობლები, რომლებიც შვილების მიმართ სითბოს ხშირად გამოხატავენ შვილებს ბედნიერების პოვნაში ეხმარებიან.

  • ბავშვები ემოციების გაკონტროლებას სწავლობენ

მშობლები, რომლებიც შვილებს ყველა შეცდომას უსწორებენ, ბავშვს საკუთარი გამოცდილებით სწავლის შესაძლებლობას არ აძლევენ. რა თქმა უნდა, ზრდასრულების ცხოვრებისეული გამოცდილება საკმაოდ მდიდარია. მათ პრობლემების მოგვარება ბავშვებზე უკეთ შეუძლიათ. როდესაც თქვენი შვილის პრობლემების გადაჭრას თავად ცდილობთ, მას გამოცდილების მიღების შესაძლებლობას ართმევთ. ბავშვს შეცდომის დაშვების უფლება მიეცით. თუ ის დაშვებული შეცდომის გამო ინერვიულებს, ჩაეხუტეთ და ანუგეშეთ. ამ გზით ბავშვი ემოციების გაკონტროლებას ისწავლის, რადგან ეცოდინება, რომ სტრესთან გამკლავების საუკეთესო სტრატეგია საყვარელი ადამიანის ჩახუტებაა.

  • ბავშვები მშობლებთან ძლიერ ემოციურ კავშირს ამყარებენ

კონტროლის მოყვარულ ადამიანთან ურთიერთობა ძალიან რთულია. როდესაც ვიღაც ცდილობს გამუდმებით გააკონტროლოს შენი ქმედებები და მიგითითებს, როდის რა უნდა აკეთო, მასთან ძლიერ ემოციურ კავშირს ვერ დაამყარებ. მშობლისთვის საკუთარი ემოციების და ოცნებების განდობა რთულია, როდესაც იცი, რომ მას ყველაფერზე აქვს პასუხი. როდესაც მშობლები შვილებს კრიტიკის გარეშე უსმენენ და მათ მიმართ სითბოს გამოხატავენ, ბავშვებს მათთან ძლიერი ემოციური კავშირის დამყარება არ უძნელდებათ. შვილები ენდობიან მშობლებს, რომლებსაც მათი გაგება შეუძლიათ. ისინი გრძნობენ, რომ უფროსებს მათი ესმით. მათ იციან, რომ ცხოვრებაში ძლიერი დასაყრდენი აქვთ, რაც ყველაზე კარგი შეგრძნებაა, რაც შეიძლება, რომ ადამიანმა გამოსცადოს.

  • ბავშვები თავდაჯერებულები და კომპეტენტურები არიან

ბავშვები, რომლებსაც გადაწყვეტილებების დამოუკიდებლად მიღების შესაძლებლობა აქვთ, თავდაჯერებულები არიან. შესაძლოა, მათ ყველაფერი სწორად არ გააკეთონ, მაგრამ ისინი შეცდომებზე სწავლობენ და არასდროს ნებდებიან. თავდაჯერებულ ბავშვებს სტრესთან გამკლავება არ უჭირთ. შვილებს წარუმატებლობის განცდის შესაძლებლობა მიეცით, ამით მათ წარმატებისკენ გაუხსნით გზას. როდესაც მშობლები ყველაფერს აკონტროლებენ, ბავშვს შფოთვითი აშლილობა, თავდაჯერების ნაკლებობა და სტრესი ტანჯავს.

მართალია, კონტროლის შემცირება და ბავშვისთვის დამოუკიდებლობის მიცემა მარტივი არ არის, თუმცა თუ ურთიერთობას ნდობასა და ემპათიაზე დაამყარებთ, თავადვე დარწმუნდებით, რომ მომავალში თქვენი შვილი გაცილებით ბედნიერი, წარმატებული და ძლიერი ადამიანი იქნება.

მომზადებულია ​momtastic.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად