Baby Bag

რატომ აღიქვამენ ბავშვები სამყაროს უფროსებისგან განსხვავებულად?

რატომ აღიქვამენ ბავშვები სამყაროს უფროსებისგან განსხვავებულად?

ბავშვებს გარკვეულ ასაკამდე ფანტაზიასა და რეალობას შორის განსხვავების დანახვა უჭირთ. ისინი ფიქრობენ, რომ მათ წარმოდგენაში შექმნილი სამყარო ნამდვილად არსებობს. ჩვენს სტატიაში განვიხილავთ, თუ რატომ აღიქვამენ ბავშვები სამყაროს უფროსებისგან განსხვავებულად.

1. ბავშვს მდიდარი ფანტაზია აქვს

ბავშვები საკუთარ წარმოდგენებს რეალობად აღიქვამენ და არ სჯერათ, რომ ბევრი რამ მათი ფანტაზიის ნაყოფია. ბავშვს რეალურისა და არარეალურის ერთმანეთისგან განსხვავება ძალიან უჭირს. არაერთი კლევით დგინდება, რომ ბავშვი სამყაროს უფროსისგან განსხვავებულად აღიქვამს და საკუთარ ფანტაზიას ძალიან ენდობა.

2. ბავშვს აბსტრაქტული აზროვნება განვითარებული არ აქვს

თერთმეტ წლამდე ასაკში ბავშვები მხოლოდ აწმყოზე ფიქრობენ. მათ აბსტრაქტული აზროვნება უძნელდებათ. ერთ-ერთ ფსიქოლოგიურ ექსპერიმენტში მონაწილე ბავშვებს ფსიქოლოგმა სთხოვა, რომ სხეულზე მესამე თვალის განსათავსებლად ადგილი შეერჩიათ. 9 წლამდე ასაკის ბავშვები ერთხმად ასახელებდნენ შუბლის არეს, რადგან ვერ წარმოედგინათ, რომ მესამე თვალი დანარჩენი ორისგან დაშორებით ყოფილიყო. 11 წელს გადაცილებული ბავშვების წარმოდგენა კი გაცილებით შორს მიდიოდა და მათ ერთმანეთისგან განსხვავებული პასუხები ჰქონდათ.

3. ბავშვები ახალ ენას ადვილად სწავლობენ

ზრდასრულებს ახალი ენის შესწავლა უჭირთ, ბავშვებისთვის კი ეს გაცილებით ადვილია. 10 წლამდე ასაკის ბავშვებს ენების ათვისება უადვილდებათ. ადამიანი რაც უფრო ასაკში შედის, მისთვის მით უფრო ძნელია ახალი ენის სწავლა, რაც ტვინის განვითარების თავისებურებებით არის განპირობებული.

4. ბავშვებს გარვეულ ასაკამდე საგნების მუდმივობის განცდა არ აქვთ

წლამდე ასაკის ბავშვი თვლის, რომ საგანი, როგორც კი თვალს ეფარება, სამუდამოდ ქრება. ჟან პიაჟემ ჩამოაყალიბა თეორია, რომლის მიხედვითაც საგნების მუდმივობის განცდა ადამიანს ასაკთან ერთად უყალიბდებდა. პატარა ბავშვი მეტისმეტად გამოუცდელია იმისთვის, რომ საგნის მუდმივობა აღიქვას.

5. მცირეწლოვან პატარებს იდენტიფიკაციის პრობლემა აქვთ

მეცნიერები გვარწმუნებენ, რომ მცირეწლოვან ბავშვებს უჭირთ საგნებისა და ადამიანების ნათლად დანახვა. მათი მხედველობა ფოკუსირებული არ არის. ექსპერიმენტებით დასტურდება, რომ 6 თვემდე ასაკის ბავშვს უჭირს უცნობი და ნაცნობი სახეების გარჩევა. ეს უნარი ბავშვს მხოლოდ 9 თვიდან უყალიბდებდა. ერთი წლის ასაკისთვის ბავშვის მხედველობა ფოკუსირებული ხდება და ის სამყაროს მრავალფეროვნად აღიქვამს.

6. ბავშვებს გარკვეულ ასაკამდე უჭირთ საგნების ზომებს შორის სხვაობის და მსგავსების აღქმა

კვლევებით დგინდება, რომ შვიდ წლამდე ასაკის ბავშვს უჭირს საგნების ზომებს შორის სხვაობის და მსგავსების აღქმა. თუ მცირეწლოვან ბავშვს აჩვენებთ წყლით სავსე მაღალ ჭიქას და წყალს გადაასხამთ უფრო განიერ, მაგრამ დაბალ ჭიქაში, ის ჩათვლის, რომ ახალ ჭიქაში წყლის მოცულობა შემცირდა.

7. ბავშვები უფროსებისგან განსხვავებულად ხატავენ

ბავშვები უფროსებისგან განსხვავებულად მხოლოდ იმიტომ არ ხატავენ, რომ მათ მოტორული უნარები სათანადოდ განვითარებული არ აქვთ. ექსპერიმენტით დადგინდა, რომ 7 წლამდე ასაკის ბავშვები ხატვისას საკუთარ წარმოსახვას მეტად ენდობიან, ვიდრე იმას, რასაც ხედავენ. ბავშვებს ექსპერიმენტის დროს ჭიქის დახატვა დაავალეს. 7 წლამდე ასაკის ბავშვებმა ჭიქა სახელურით დახატეს, მიუხედავად იმისა, რომ მათ წინ უსახელურო ჭიქა ედგათ. 7 წელს ზემოთ ბავშვებმა კი ჭიქა სწორედ ისეთი დახატეს, როგორსაც ხედავდნენ.

8. ბავშვებს უფროსებისგან განსხვავებული მორალი აქვთ

უფროსები კარგ და ცუდ ქცევას ერთმანეთისგან მარტივად ასხვავებენ. ისინი საზოგადოებაში დამკვიდრებული უნივერსალური წესების მიხედვით ცხოვრობენ. ბავშვები კი ქცევას ჯილდოს მიღებისა და სასჯელის თავიდან აცილების მოტივით ახორციელებენ. ერთ-ერთ ექსპერიმენტში მონაწილე ბავშვებს ჰკითხეს, რა უფრო ცუდი ქცევა იყო, გამიზნულად ერთი სათვალის გატეხვა, თუ უნებურად ორი სათვალის გაფუჭება. ბავშვების უდიდესი ნაწილი აღნიშნავდა, რომ უნებურად ორი სათვალის გატეხვა უფრო ცუდი ქცევაა, რადგან ზიანი ამ შემთხვევაში მეტია.

მომზადებულია ​brightside.me-ს მიხედვით

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს
​მშობლები შვილებს ხშირად იმაზე მეტად ეხმარებიან, ვიდრე საჭიროა. უფროსებმა ბავშვების ნაცვლად არ უნდა იცხოვრონ. ბავშვი უნდა გაიზარდოს და განვითარდეს, მან დამოუკიდებლობა ადრეული ასაკიდანვე უნდა მოიპოვოს....

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,როცა ბავშვმა იცის, რას რის მერე გააკეთებს და მას უკვე აქვს მოლოდინი, წინასწარგანწყობა, უფრო მეტად განახორციელებს რუტინის აქტივობებს და ჩაერთვება''

,,როცა ბავშვმა იცის, რას რის მერე გააკეთებს და მას უკვე აქვს მოლოდინი, წინასწარგანწყობა, უფრო მეტად განახორციელებს რუტინის აქტივობებს და ჩაერთვება''
ბავშვებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია დღის რუტინის ჩამოყალიბება ყოველდღიური უნარების განმტკიცებისთვის. რა სარგებელი მოაქვს ამას პატარებისთვის, როგორ მივაჩვიოთ და რა ხდება მათ ფსიქიკაში, თუ უკვე ჩამოყალიბებული დღის რუტინა დაირღვა? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი, სოფო მელაძე.

- სოფო, რომ განვმარტოთ, რა მნიშვნელობა აქვს დღის რუტინას ბავშვისთვის?

- დღის რუტინა ბავშვებს აძლევს უსაფრთხოების განცდას. როცა ბავშვმა იცის, რას რის მერე გააკეთებს და მას უკვე აქვს მოლოდინი, წინასწარგანწყობა, უფრო მეტად განახორციელებს რუტინის აქტივობებს და ჩაერთვება. რუტინა გულისხმობს გარკვეული პროცედურების თუ აქტივობების ყოველდღიურ განმეორებას, შესაბამისად, მისთვის უკვე უცხო და „საშიში“ აღარ არის შეთავაზებული საქმიანობა და მეტად ჩართულია.

გარდა ამისა, დღის რუტინაში შედის ისეთი მნიშვნელოვანი ყოველდღიური უნარები, როგორებიცაა: კვება, თავის მოვლა, ჰიგიენა, გახდა, ჩაცმა, თამაშის, მეცადინეობის დრო და ა.შ. რუტინა გვაძლევს საშუალებას, ეს უნარები განვუმტკიცოთ ბავშვს და მივცეთ ყოველდღიური სახე, ამიტომ მნიშვნელოვანია რუტინად ვაქციოთ ის აქტივობები თუ საქმიანობა, რაც ამ ეტაპზე ბავშვისთვის მნიშვნელოვანია.

რუტინა ასევე ბავშვს აძლევს საშუალებას, გახდეს მეტად დამოუკიდებელი. როცა რაიმე რუტინულ საქმიანობას ის დამოუკიდებლად, უკვე სხვისი დახმარების ან თუნდაც შეხსენების გარეშე აკეთებს, ეს ზრდის მისი კომპეტენციის შეგრძნებას. ბავშვი მეტად აქტიური, დამოუკიდებელი და თავდაჯერებულია.

რუტინა გვეხმარება ემოციურ თვითრეგულაციაში, თვითორგანიზებულობის განვითარებაშიც. როცა ბავშვი ცდილობს რუტინის შეცვლას, მაგრამ ჩვენ ვეუბნებით ჯერ ეს უნდა გავაკეთოთ, რაც რუტინულად არის გათვალისწინებული და შემდგომ დაუკმაყოფილებ მის თხოვნას, ის ახდენს იმპულსების შეკავებას და მის კონტროლს ეუფლება.

- ხშირად პატარებს უჭირთ მიჩვევა, ამა თუ იმ რუტინის, რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიაჩვიონ?

- რუტინა იწყება ჩვილობის ასაკიდან, რაც გამოიხატება ჩვილის ძილის და კვების რეჟიმში, მაგრამ აქ მშობელს წინააღმდეგობა არ ხვდება. აი, როცა უკვე ბავშვი იწყებს სიარულს და ხდება მეტად აქტიური, საჭიროა გარკვეული რუტინა. სანამ ბავშვს განუვითარდება მეტყველება და მოლაპარაკებების უნარი, ჩვენ ვიყენებთ ვიზუალურ რუტინას, ანუ ბარათებით და ნახატებით კომუნიკაციას. მშობელს ბავშვთან ერთად შეუძლია დახატოს ბავშვის რუტინა. 

მაგალითად, ფურცელი გაყოს რამდენიმე ნაწილად, სადაც იქნება - დილა, შუადღე, საღამო და ღამე. თითოეულ სურათს დაახატოს საქმიანობები რუტინიდან, მარტივად და ბავშვისთვის გასაგები ფორმით. შემდგომ ნახატი გამოვაკრათ ბავშვისთვის თვალსაჩინო ადგილას. დაგვჭირდება ხშირი ინსტრუქცია, ნახატებზე თითის დადება და ვერბალური კომუნიკაციაც. მიუხედავად იმისა, რომ მათ ამ ეტაპზე რთული მოლაპარაკებები არ ესმით, ჩვენ შეგვიძლია ვუთხრათ, რომ ჯერ ბაღში წასვლის დროა და თითი დავადოთ ბაღის შენობას ნახატზე, რომ მოხვალ შემდეგ წავიდეთ შენს მეგობართან. ვიზუალური თვალსაჩინოება ეხმარებათ ყოველდღიურობის უკეთ აღქმაში.

ასევე მშობლებს ვურჩევ, ნუ დაარღვევენ ბავშვის რუტინას, თუნდაც დაღლილობის ან გარკვეული გარემო ფაქტორების გამო. ეს რუტინას დაასუსტებს ბავშვის თვალში. ასევე მნიშვნელოვანია ოჯახის სხვა წევრებიც იზიარებდნენ იგივე ყოველდღიურობას, რასაც მშობელი სთავაზობს ბავშვს. მაგალითად, თუ ბავშვმა იცის, რომ დილას ბაღში უნდა წავიდეს, მაგრამ ოჯახის რომელიმე წევრი ეუბნება, მოდი დავტოვოთ დღეს, ეს ბავშვის აზროვნებაში ბაღში წასვლის რუტინის მნიშვნელობას შეასუსტებს და სხვა დროს თვითონაც გააპროტესტებს.

- ერთი მაგალითი რომ გვითხრათ, როგორი უნდა იყოს დღის რუტინა?

დღის რუტინა იწყება გაღვიძებით და ადაპტური უნარე-ჩვევებით, ანუ ჩაცმით, თავის მოვლით და კვებით. შემდგომ უკვე ინდივიდუალურად ბავშვი მიდის ბაღში ან რაიმე თერაპიაზე. ბაღშიც აქვს თავისი რუტინა, წრეზე ჯდომა, ჯგუფური თამაში თუ ეზოს აქტივობები. საღამოს მშობელს დაწესებული აქვს სეირნობის, კვების და თამაშის დრო. თამაშის დროს ვცდილობთ მივცეთ მას მეტი თავისუფლება, არჩევანის უფლება, თუ რისი გაკეთება სურს, რომელი თამაში უნდა. ბავშვმა იცის, რომ თამაშის შემდეგ ვიძინებთ. უკვე ბაღიდან მოყვანის შემდეგ, ანუ შუადღიდან ვიწყებთ მისთვის იმის თქმას, რომ ახლა ვითამაშოთ, მერე კი დავიძინებთ. ეს ძილის რუტინის შექმნაშიც დაგვეხმარება. განწყობის შექმნას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს რუტინის წარმატებულად განხორციელებისთვის.

აქვე მინდა ხაზი გავუსვა ერთ ფაქტორს, რუტინა არ ნიშნავს იმას, რომ ბავშვის ნებისმიერი ინიციატივა დათრგუნულია და მას მხოლოდ წესების მორჩილება ევალება. არა, ჩვენ მას ვთავაზობთ გონივრულ საზღვრებს, რომელშიც ის თავისუფალი იქნება. მაგალითად, კვება შესაძლოა, სულ შუადღის 2 საათზე იყოს, მაგრამ კვების დროს რომელ საკვებს შევარჩევთ, აქ ბავშვიც ჩავრთოთ, მივცეთ საშუალება, საკუთარი სურვილები გაგვიზიაროს.

- მაშინ, როცა უკვე მიეჩვია პატარა თავის ყოველდღიურობას, რა ხდება მის ფსიქიკაში რუტინის დარღვევის შემთხვევაში?

- რუტინის არევა ბავშვის ფსიქიკაში ქაოტურობას და დაბნეულობას იწვევს.

ჩვენ უნდა ვეცადოთ, რომ რუტინის მიუხედავად შევძლოთ, ვიყოთ მრავალფეროვანნი და თავისუფალ დროს განსხვავებული და მისთვის ახალი, საინტერესო აქტივობები შევთავაზოთ. თამაშის დრო ძალიან კარგი შესაძლებლობაა, შევთავაზოთ სხვადასხვა სახის თამაში, განსხვავებული სათამაშოები, ვცვალოთ კვების მენიუ, ჰქონდეს შეხება სხვადასხვა ტექსტურის ტანსაცმელთან, სხვადასხვა გზით დავბრუნდეთ სახლში, არ ვისეირნოთ ერთი და იმავე პარკში და ა.შ.

ასევე შეგვიძლია დასვენების დღეები გამოვიყენოთ მსგავსი სპონტანურობის და განსხვავებული საქმიანობის დღეებად, თუნდაც კვირაში 1 დღე, მაგალითად, კვირა დღე. ეს მას განუვითარებს მზაობას სიახლეების და მრავალფეროვნების მიმართ.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად