Baby Bag

„სხვაზე ზრუნვა არის გადამწყვეტი თვისება და ჩვენ ამას არ ვასწავლით შვილებს,“ - თამარ გაგოშიძე

„სხვაზე ზრუნვა არის გადამწყვეტი თვისება და ჩვენ ამას არ ვასწავლით შვილებს,“ - თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ იმ თვისებების და უნარების შესახებ ისაუბრა, რომლებიც ბავშვებს აუცილებლად უნდა ვასწავლოთ. მისი თქმით, სხვაზე ზრუნვა გადამწყვეტი თვისებაა, რომელსაც შვილებს ნაკლებად ვასწავლით:

„სხვაზე ზრუნვა ეს არის გადამწყვეტი თვისება. ემპათიის უნარის განვითარება არის მომავალი პიროვნებისთვის და მოქალაქისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი. ჩვენ ამას არ ვასწავლით ჩვენს შვილებს. „რატომ ჩემი შვილი? ჩემმა შვილმა რატომ უნდა გააკეთოს? ჩემი შვილი რატომ უნდა დაიჩაგროს? ჩემმა შვილმა რატომ უნდა დაუთმოს? ვისზე ნაკლებია ჩემი შვილი?“ ​ეს არის ჩვენი პოზიცია, რაც არის დამღუპველი. რომ გაიზრდება თქვენი შვილი და ყურადღებას არ მოგაქცევთ, მხარდაჭერა დაგჭირდებათ და მხარს არ დაგიჭერთ, მერე იქნება გვიანი.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, მშობლები საკუთარ შეცდომებს არ აღიარებენ და ვერ ხვდებიან, რატომ არ არის ბავშვი ემპათიური და მხარდამჭერი:

„რიტორიკულ კითხვას სვამენ მერე მშობლები: „​ვინ გაზარდა ასეთი უგულო?“ ბავშვს უნდა ვასწავლოთ სუსტზე ზრუნვა, სხვაზე ზრუნვა, სხვასთან გაზიარება რაღაცების. თუ ჩვენ ეს არ ვასწავლეთ, თუ ეს ჩვენში არ დაინახა, ის ამას არ გააკეთებს. მიუღებელი ქცევის შეკავება და იმპულსის გადავადებაც უნდა ვასწავლოთ. „კანფეტი მინდა ახლა!“ მშობლები ფიქრობენ: ბავშვმა არ ინერვიულოს, კანფეტი ახლავე უნდა მივცეთ. „ახლა უნდა ჩემს შვილს ნაყინი, ახლა უნდა ჩემს შვილს ცხოვრება, რაც ახლა უნდა, თუ არ შევუსრულე, აბა რისთვის ვშრომობ?“ იმპულსის გადავადება ბავშვის ტვინმა თუ არ ისწავლა, მილიონი რომ ჰქონდეს, მაინც არ იქნება საკმარისი.“

თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, ბავშვს თანმიმრევრული მოქმედებების დაგეგმვა ასწავლონ:

„ბავშვს უნდა ასწავლოთ თანმიმდევრული მოქმედების დაგეგმვა, მშობელი გეუბნება, რომ ამხელა გოგოა, ამხელა ბიჭია, მთელი დღე უნდა დაუგეგმო, ჯერ ეს უნდა გააკეთო, მერე ის უნდა გააკეთო. მთელი დღე ამაში გადის, ​მშობელს აღარ რჩება დრო იმისთვის, რომ ისიამოვნოს ბავშვთან ურთიერთობით. არც ბავშვს რჩება დრო, რომ ისიამოვნოს მშობელთან ურთიერთობით. ჩვენ ვართ მარტო მოთხოვნის რეჟიმში, მარტო ძახილის და შენიშვნების რეჟიმში. წინასწარ მოლაპარაკებული წესების შესრულება უნდა მოვათავოთ 11 წლამდე. ბავშვმა უნდა იცოდეს რა ელის, თუ იმას არ გააკეთებს, რაც არის წინასწარ მოლაპარაკებული ოჯახში.“

​ბავშვს უნდა ვასწავლოთ ემოციის მისაღები გზით გაზიარება და გამოხატვა. ეს არის ტრაგედია ჩვენი საზოგადოების. ჩვენ არ ვიცით, როგორ გამოვხატოთ ჩვენი ემოცია მისაღები გზით, გავაზიაროთ და სახელი დავარქვათ. ჩვენ დიალოგი არ ვიცით და გადავდივართ ჩხუბზე. შეხედეთ ტელევიზიას, შეხედეთ თქვენს მეზობლებს, შეხედეთ თქვენს ახლობლებს, თქვენს თავს. რას ვაკეთებთ ჩვენ და როგორ ვიქცევით? ემოციის გვრცხვენია. ემოციის რეგულაციის კულტურა ისწავლება. ეს თუ არ ისწავლე, თუ არ გამოიმუშავე, არასდროს არ გექნება,” - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ​„განათლება უკეთესი მშობლობისთვის“

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„ბავშვის მოვლა არასაკმარისი პირობაა აღზრდისთვის. აღზრდას სჭირდება შესაბამისი რუტინა,“ - თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ექვს წლამდე ასაკის ბავშვის რუტინის ჩამოყალიბებაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ბავშვმა უნდა იცოდეს, თუ რას ელიან მისგან ოჯახის უფროსი წევრები:„ბავშვის მოვლა არის აუცილებე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად