Baby Bag

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი?

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი?

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა თათია მჟავია, კლინიკური ფსიქოლოგი, ქცევის თერაპევტი.

- რა არის თვითშეფასება?

- თვითშეფასება ეს არის დამოკიდებულება საკუთარი თავისადმი, თუ როგორ აღიქვამს ადამიანი საკუთარ შესაძლებლობებსა და უნარებს. თვითშეფასების ჩამოყალიბება ბავშვობის პერიოდიდან იწყება, სწორედ ბავშვის ირგვლივ მყოფი ადამიანები და გარემო განსაზღვრავს, თუ როგორი დამოკიდებულება ექნება პატარას საკუთარი თავისა და შესაძლებლობების მიმართ.

ჯანსაღი სოციალური გარემო და მშობლების სწორი უკუკავშირი განაპირობებს ბავშვისადეკვატური თვითშეფასების ჩამოყალიბებას.
თვითშეფასება შეიძლება იყოს დაბალი, ადეკვატური ან მაღალი. როგორც დაბალი თვითშეფასება, ასევე, მაღალი თვითშეფასებაც არაჯანსაღი დამოკიდებულებაა.

განვითარების პროცესში მნიშვნელოვანია პატარებს სწორად მივაწოდოთ ინფორმაცია, შევაქოთ, პატივი ვცეთ მათ აზრსა და ხაზი გავუსვათ ბავშვის ძლიერ მხარეებს.

- რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას?

- დაბალი თვითშეფასება ყალიბდება მაშინ, როდესაც პატარებს მუდმივად ვაკრიტიკებთ, როდესაც გარშემომყოფებს მათ მიმართ არაადეკვატური მოლოდინები აქვთ. ჯანსაღი თვითშეფასების ფორმირებას ხელს უშლის, როგორც მკაცრი აღზრდის სტილი (ბავშვს მშობელი არ აძლევს საშუალებას დაუშვას შეცდომა და თავად ნახოს გამოსავალი, ასეთ დროს ბავშვი ვერ გამოცდის საკუთარ შესაძლებლობებს), ასევე, ზედმეტად თავისუფალი აღზრდის სტილიც, როდესაც მშობელი ბავშვებს აძლევს უსაზღვრო თავისუფლებას, ბავშვის ქცევას არ ჰყავს მაკონტროლებელი.

როდესაც ბავშვი ფიქრობს რომ არის უნიჭო ან არ არის საკმარისად ლამაზი, ის არავის სჭირდება და ასე შემდეგ, ცხადია ეს წარმოსახვები საკუთარ თავზე, შემდგომში აისახება ბავშვის თვითრეალიზებასა და ხარისხიან ფუნქციონირებაზე.დაბალი თვვითშეფასება და არასრულფასოვნების განცდა ფსიქიკაში მყარად ილექება და მთელი ცხოვრების მანძილზე მოქმედებს ადამიანის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.

- როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირიბავშვთან? რას ურჩევდით მშობლებს ?

ჯანსაღი თვითშეფასების ჩამოყალიბებას ხელს უწყობს მშობლის თანმიმდევრულობა და ბავშვის საქციელის ადეკვატური შეფასება. ბავშვს უნდა ჰქონდეს ერთიანობის განცდა, უნდა გრძნობდეს და სჯეროდეს, რომ მხარს უჭერენ, აღიარებენ მის შესაძლებლობებს, ხოლო ისეთ ქცევებს, რომლებიც მიუღებელია, გარშემომყოფები ერთხმად უნდა უარყოფდნენ.

ბავშვს რომ ადეკვატური თვითშეფასება ჩამოუყალიბდეს, მნიშვნელოვანია, მშობლებმა გაითვალისწინოს შემდეგი რჩევები:

  • არ შეადაროთ თქვენი შვილი სხვა ბავშვებს;
  • ხაზი გაუსვით მათ წარმატებულ ნაბიჯებს და აგრძნობინეთ რომ ამაყობთ მისით;
  • პატივი ეცით თქვენი შვილის პირად სივრცესა და მიეცით საშუალება გარკვეულ სიტუაციებში თავად გააკეთოს არჩევანი;
  • მიეცით ბავშვებს შეცდომის დაშვების საშუალება, ამით ხელს შეუწყობთ თავად იპოვონ მსგავს სიტუაციებში გამოსავალი;
  • როდესაც თქვენს შვილს გააკრიტიკებთ, კრიტიკა მიმართული უნდა იყოს საქციელზე და არა ბავშვის პიროვნებაზე.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური​

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ორი-სამი წლიდან იწყება პროტესტი კვებაზე. ამ პერიოდში ბავშვს უნდა მივცეთ არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობა,“ - პედიატრი მაია ხერხეულიძე

პედიატრმა მაია ხერხეულიძემ ბავშვის უჭმელობისა და უმადობის პრობლემაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ბავშვის უჭმელობა ხშირად მშობლის ზედმეტ მღელვარებასთან არის კავშირში:

„ხ​შირად ჩვენი ბავშვის უჭმელობა დაკავშირებულია ჩვენს ზედმეტ აღელვებასთან და ნერვიულობასთან. პირველი პრობლემები მოდის ძუძუთი კვებასთან დაკავშირებით. როდესაც ხელოვნურ კვებაზეა ბავშვი, დედა ხედავს, რამდენს მიირთმევს ბავშვი. ძუძუთი კვების დროს დედა ვერ ხედავს, რამდენს მიირთმევს ბავშვი. ამიტომ მუდმივად არის შეგრძნება, რომ თითქოს მას არ ჰყოფნის საკვები. ძუძუთი კვება არის მოთხოვნილების მიხედვით. ეს გულისხმობს, რომ როდესაც ბავშვს შია ან წყურია, ის ძუძუთი იკვებება. ზოგჯერ ბავშვი იწყებს ტირილს არა იმიტომ, რომ შიმშილი უნდა დაიკმაყოფილოს, არამედ წყურვილს იკმაყოფილებს. რა თქმა უნდა, თუ წყურვილს იკმაყოფილებს, ის იმ რაოდენობით რძეს არ მიიღებს, რასაც მაშინ, როდესაც მშიერია.“

მაია ხერხეულიძის თქმით, ძუძუთი კვებაზე მყოფ ბავშვს რძის დეფიციტი არ აქვს, თუ ის წონაში კარგად იმატებს:

„იმისთვის, რომ ვიცოდეთ, ბავშვს ნამდვილად ჰყოფნის თუ არა რძე, პირველი მაჩვენებელი არის წონის ნამატი. თვეში 500 გრამზე ნაკლები არ უნდა მოიმატოს ბავშვმა, რომელიც ძუძუთი კვებაზე იმყოფება პირველი ექვსი თვის განმავლობაში. შემდეგ 400 გრამზე ჩამოდის ეს ნამატი. ყველაზე კარგი მაჩვენებელი კიდევ არის შარდვის სიხშირე. ბავშვი, რომელიც იმყოფება მხოლოდ ძუძუთი კვებაზე, სითხეს იღებს მხოლოდ დედის რძის სახით. მისი შარდვის სიხშირე მთლიანად დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად მიიღო მისთვის საჭირო რაოდენობის სითხე. თუ ოცდაოთხ საათში შარდვა არის ექვსი და მეტი, მშობელი უნდა იყოს მშვიდად. ე.ი. ბავშვისთვის რძე საკმარისია.“

​უმადობა უმეტეს შემთხვევაში არის ქცევითი დარღვევა და არ არის ასოცირებული რაღაც დაავადებასთან. როდესაც არის ბავშვი, რომელსაც არ აქვს მადა, ჩვენ გვეშინია, ხომ არ არის რაღაც დაავადება, რომელიც უმადობას იწვევს. როდესაც არის უმადობა, ჩვენი მთავარია ამოცანაა, გამოვრიცხოთ, ხომ არ არის რაიმე დაავადება. თუ ბავშვის წონა და სიგრძე ნორმალურია, მშობელი უნდა იყოს მშვიდად. ჩვენ გარკვეულწილად უნდა შეცვალოთ ბავშვის მიდგომა კვებასთან დაკავშირებით. ორი-სამი წლიდან იწყება პროტესტი კვებაზე. ეს ის პერიოდია, როდესაც ბავშვს ყველაფერი აინტერესებს, მოდის პიროვნული მე. თუ მშობლები ბავშვს მანამდე ხშირად აძალებდნენ კვებას, თუ კვება იყო დაკავშირებული სტრესთან, ბავშვს მოჰყვება ეს ემოცია. მას შეიძლება ძალიან შიოდეს, მაგრამ მაინც არ მიირთვას. ერთი კვების და ორი კვების გამოტოვება არაფერს არ გვიცვლის. ამ პერიოდში მას უნდა მივცეთ არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობა. თუ ბავშვს უმადობა უვლინდება, ძალიან კარგია ოჯახურ სადილზე დავსვათ ბავშვი,“ - აღნიშნულ საკითხებზე მაია ხერხეულიძემ ტელეკომპანია GDS-ის გადაცემაში „შუადღე GDS-ზე“ ისაუბრა.

წყარო: „​შუადღე GDS-ზე“


წაიკითხეთ სრულად