„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

თითქმის 15 წელია, რაც გაუთავებელი რეფორმებისა და სიახლეების ქაოსში ტრიალებს განათლების სისტემა. მერამდენე წელია ტარდება გამოცდები საგნობრივ თუ პროფესიულ ნაწილში და მერამდენე წელია, მომლოდინე ადამიანების რიცხვი, რომლებსაც სკოლაში სურთ სწავლება, იზრდება და იზრდება.

მაშინ, როდესაც მასწავლებლების გამოცდები პირველად დაანონსდა, ერთი ამბავი მოჰყვა ამ ამბავს. იყო შიში, გაურკვევლობა და სიახლეებისამდი მიუღებლობა, თუმცა, დროთა მანძილზე გამოჩნდა, რომ ეს გამოცდები პირდაპირ იქნებოდა მასწავლებლების პროფესიულ განვითარებაზე მიბმული და ყველა ეტაპზე „მუდამ მათთანა მყოფელი“. და ამ სიტუაციის შემდეგ, ალბათ ბევრი ვერც წარმოიდგენდა, რომ ახლაც კი, ამდენი წლის შემდეგ, მასწავლებელთა გამოცდები იქნებოდა ყოველ წელს აქტუალური თემა.

ის ადამიანები, რომლებიც წლებია ამ სისტემაში არიან, მიჩვეულნი იყვნენ იმას, რომ მათი პროფესიული უნარები ეჭვქვეშ არასდროს დადგებოდა, რადგან არასდროს არავის მოსვლია თავში, რომ პედაგოგების კვალიფიკაცია შეემოწმებინა. წლების მანძილზე სკოლა ის ადგილი იყო, სადაც თავს აფარებდნენ ადამიანები, იყვნენ კომფორტის ზონაში და სახელსა და პატივს ამოფარებულები, უშიშრად ეგებებოდნენ ყველა სიახლეს, რადგან მათი სკოლიდან წასვლა მხოლოდ მათსავე კეთილ ნებაზე იყო დამოკიდებული.

არადა წლებმა თავისი ქნა და ისტორიულმა გამოცდილებამ და თანამედროვეობამ თვალნათლივ დაგვანახა ის, რომ მასწავლებლობა სულაც არაა ხელშეუხებელი პროფესია და პირიქით, სწორედ მასწავლებლებს სჭირდებათ მუდმივი სიახლეების რეჟიმში ცხოვრება, რადგან სწორედ მათზეა დამოკიდებული ბევრი რამ.

სკოლაში მიღებული განათლება და გამოცდილება მთელი ცხოვრების მანძილზე გვდევს თან. პირადად მე, სკოლაში მიღებული ზოგადი განათლებით ვიწონებ დღემდე თავს და ალბათ, მივეკუთვნები იმ ადამიანების უიშვიათეს რიცხვს, რომლებსაც გაუმართლათ და სკოლაში მხოლოდ კითხვაზე „რა“ კი არ სთხოვდნენ პასუხს, არამედ, „რატომ“ და „როგორ“ კითხვებიც საკმაოდ აქტუალური იყო.

წლების მანძილზე დაგროვებული გამოცდილება იმის თქმის საფუძველს ნამდვილად იძლევა, რომ ყოველ წელს თუ არა, ზოგჯერ მაინც უნდა შემოწმდეს იმ ადამიანების კვალიფიკაცია, რომლებსაც ჩვენი შვილების აღზრდას ვანდობთ. კვალიფიკაციაში მხოლოდ საგნის სწავლება არ იგულისხმება, რადგან მასწავლებელმა შეიძლება საგანი ზედმიწევნით იცოდეს, თუმცა, ის უნარები, რაც უშუალოდ სწავლების პროცესს სჭირდება, უბრალოდ არ გააჩნდეს ან პირიქით, უყვარდეს და პატივს სცემდეს მოსწავლეებს, თუმცა, მისი ცოდნა არ შეესაბამებოდეს გარემოს მოთხოვნებს.

როცა ამ ბლოგს ვწერდი, სოციალურ ქსელში ერთ ვიდეოს გადავაწყდი, სადაც ერთ-ერთი მასწავლებელი იმ შემთხვევაში, თუ სკოლიდან გაუშვებდნენ, სუიციდით იმუქრებოდა. რა თქმა უნდა, ზედმეტი სენტიმენტალიზმით გაჟღენთილი ამბის უკან არაფერი იყო იმის შესახებ ნათქვამი, თუ, რატომ და როგორ დადგა ეს კონკრეტული ადამიანი ამ შედეგის წინაშე.

დაახლოებით სამი წელია, რაც განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო აანონსებს სკოლებიდან იმ პედაგოგების გაშვებას, რომლებიც ვერ ჩააბარებენ იმ გამოცდებს, რომლებიც მათ უნარებსა და რაც მთავარია, საგნის ცოდნას ამოწმებს. ცხადია, ამ წლების მანძილზე არც ერთ პედაგოგს არ დაუტოვებია სკოლა, რადგან ეს პროცესი იმდენად მარტივი ნამდვილად არაა, როგორსაც სამინისტრო წარმოგვიდგენს. ამ არასწორმა პრაქტიკამ კი მიგვიყვანა იმ პროცესამდე, რომელსაც ახლა ყველანი ერთად ვუყურებთ და რაც მთავარია, განვიცდით იმას, თუ, რა ხდება სკოლებში.

ცხადია, მმართველი რგოლის დადანაშაულება ბევრ რამეში შეიძლება და სამინისტროს არათანმიმდევრული ნაბიჯების ჩამოთვლა ძალიან, ძალიან შორს წაგვიყვანს, თუმცა, ვფიქრობ, რომ მეორე მხარეს, ანუ მასწავლებლების მხარეს მსხვერპლის ადგილი ნამდვილად არ არის.

წარმოიდგინეთ, რომ მთელი ოცი წელია სკოლაში ასწავლით. ამ ოცი წლის მანძილზე არავის არასდროს არ შეუწუხებიხართ და თუ გაწუხებდნენ, მხოლოდ იმიტომ, რომ თქვენს განვითარებაზე ზრუნავდნენ. თქვენი მოსწავლეები აბარებდნენ გამოცდებს, ზოგი თავისით, ზოგი რეპეტიტორების დახმარებით, თუმცა, მაინც მიიჩნეოდა, რომ წარმატებული მასწავლებელი ხართ და აი, დადგა, დრო, როდესაც, იმისთვის, რომ ისევ თქვენ განვითარდეთ პროფესიულად, აგიმაღლდეთ სტატუსი და შესაბამისად, მოგემატოთ ანაზღაურება, გთხოვენ, იმ საგანში ჩააბაროთ გამოცდა, რომელსაც ოცი წელია ასწავლით. და თქვენ ამ გამოცდას ვერ აბარებთ. იმ საგნის გამოცდას, რომელიც ჯერ ოთხი წელი ისწავლეთ უნივერსიტეტში და შემდეგ ოცი წელი სხვებს ასწავლიდით. ხომ თქვენც ხვდებით, რომ აბსურდია?!

ნებისმიერ დაინტერესებულ ადამიანს შეუძლია იმ ტესტების ნახვა, რომელსაც განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო პედაგოგებს სთავაზობს და ალბათ, აქვე, უნდა აღინიშნოს, რომ ეს ტესტები იმდენად მწირ და მიზერულ ცოდნას ამოწმებს, რომ ნამდვილად აბსურდია იმის თქმა, რომ დაუძლეველი და რთული საკითხებია, მით უმეტეს, იმ ადამიანისთვის, რომელიც წლებია სკოლაში ასწავლის.

ამას ისიც ემატება, რომ მთავარი მაქსიმალური ქულის ან თუნდაც, ქულათა ნახევრის აღება კი არა, არამედ, მინიმალურზე მინიმალური ზღვარის გადალახვაა, მაშინ როდესაც სხვებისთვის, ვისაც მასწავლებლობა უნდა, ზღვარი მაქსიმალური ქულის 60 პროცენტზე მეტი იყო. და ეს „სხვები“ იმაზე მეტად წარმატებით აბარებენ ამ გამოცდებს და ადასტურებენ მასწავლებლის კომპეტენციას, ვიდრე მოქმედი მასწავლებლები.

და ამ ყველაფრის შემდეგ სასირცხვილო თუ არა, მინიმუმ, უხერხეული მაინცაა მსხვერპლის როლში თავის წარმოჩენა და იმის მტკიცება, რომ ეს კონკრეტული გამოცდები „სპეციალურად იმისთვის მოიგონეს, რომ მასწავლებლები სკოლებიდან გაგვიშვან“.

თანამედროვე სამყაროში მასწავლებლობა აღარ არის ისეთი მარტივი, როგორც წლების წინ იყო. პრინციპში, აღარც სამყაროა ისეთი, როგორიც ადრე და ამ სამყაროში სკოლამ უნდა შეასრულოს თავისი ღირსეული როლი, როლი, რომელიც აკისრია პიროვნებების ჩამოყალიბების პროცესში. სკოლის შემადგენელი ძირითადი ბირთვი კი მასწავლებლები არიან, რომლებიც, ალბათ, სანამ ვინმე სხვის ჩამოყალიბებაზე დაიწყებენ ზრუნვას, თავად უნდა განვითარდნენ. და ამ პროცესის მიმდინარეობისას ალბათ მივალ იმ ეტაპამდეც, როდესაც, თუ ჩვენი შესაძლებლობები და გარემოს მოთხოვნები არ მოდის შესაბამისობაში, უბრალოდ, მივხვდეთ, რომ ამ კონკრეტულ პროფესიაში ჩვენი ადგილი არ არის.