Baby Bag

ბავშვთან სწორად მოქცევის გასაღები, როდესაც ბავშვი არ გვისმენს - ფსიქოლოგი მზიკო დალაქიშვილი

ბავშვთან სწორად მოქცევის გასაღები, როდესაც ბავშვი არ გვისმენს - ფსიქოლოგი მზიკო დალაქიშვილი

ფსიქოლოგმა მზიკო დალაქიშვილმა მშობლებსა და შვილებს შორის კომუნიკაციის პრობლემის შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, თანამედროვე მშობლების უმთავრესი პრობლემა ის არის, რომ ბავშვები მათ არ უსმენენ:

„ძალიან ხშირად მშობლები მომმართავენ ხოლმე ჩივილით: „იქნებ თქვენ მაინც იცოდეთ, როგორ შეიძლება, რომ ბავშვი დავიმორჩილო. არ მისმენს, არ აინტერესებს, რას ველაპარაკები. მეცადინეობაზე ხომ ლაპარაკი ზედმეტია.“ ​თითქოს უკვე კლასიკურია ეს მომართვა. ბავშვები არ უსმენენ, არ ემორჩილებიან მშობლებს. საკმაოდ რთულ მდგომარეობაში ვართ ხოლმე მშობლები ამ დროს. თუ ბავშვი არ გვისმენს და დავუყვირებთ, ეს გადაიქცევა ჩვეულებრივ მომენტად, ბავშვი მხოლოდ ყვირილზე გამოიხედავს. მასწავლებლებსაც მოუწევთ ყვირილი, იმიტომ, რომ სხვანაირად ბავშვი არ მოუსმენს. ყველაზე ცუდი ის არის, რომ მერე თვითონაც იყვირებს. ამიტომ ყვირილს უნდა ვუთხრათ არა.“

მზიკო დალაქიშვილის თქმით, ზოგჯერ მშობლები შეცდომებს უშვებენ. მთავარია, რომ მათ ეს შეცდომები დროულად გამოასწორონ:

​ზოგჯერ ყველაფერი ხდება. ვიყოთ რეალისტები. ზოგჯერ მშობელს შეიძლება გქონდეს ისეთი ცუდი დღე, იმდენად გაღიზიანებული იყო, რომ გეყვიროს. იმწუთასვე გამოვასწოროთ შეცდომა. ვუთხრათ ბავშვს: ეს შენ არ გეხება, ეს მე მეხება. მე ვერ გავაკონტროლე ჩემი ემოცია, შენ არაფერ შუაში არ ხარ.“ არსებობენ ცნობიერი მშობლები, რომლებსაც კარგად გაცნობიერებული ქმედებები აქვთ და არიან მშობლები, იმ მომენტს, რომელშიც არიან, კარგად ვერ აცნობიერებენ, თუმცა შეიძლება კიდევ უფრო მეტ ენერგიას ხარჯავდნენ ზრუნვაში. სწორედ აქ მგონია, რომ არის სწორად მოქცევის გასაღები, რას ვაკეთებთ, რისთვის ვაკეთებთ და როგორ ვაკეთებთ.“

მზიკო დალაქიშვილმა აღნიშნა, რომ ბავშვებთან კონტაქტი არ უნდა დავკარგოთ და მათი საჭიროებები სწორად აღვიქვათ:

„როდესაც ბავშვს ვჭირდებით, ამას ბავშვები გამოხატავენ. ყველაზე მთავარია, შევძლოთ არ დავკარგოთ კონტაქტი ჩვენს შვილებთან. ეს კონტაქტი პასუხისმგებლობამ კი არ უნდა მართოს, რომ მე ვიყო კარგი დედა. როდესაც ბავშვი გეძახის და არ გცალია, გავაგონოთ. ​ავტომატური პასუხიც შეგვიძლია ვიქონიოთ ჩვენს შვილებთან. ვუთხრათ ბავშვს: „ახლა ვერ გელაპარაკები, მაგრამ შენზე ძვირფასს ვის უნდა დაველაპარაკო?!“ ეს დამოკიდებულება თუ არსებობს, ესმით ბავშვებს, დამიჯერეთ, რომ ესმით.“

„მნიშვნელოვანია, ბავშვებს ვასწავლოთ საკუთარი თავის მოსმენა. ბავშვმა რომ იცის მისი თავის მოსმენა, მას შეუძლია მეც ისე მომმართოს და მეც მოვუსმინო მას. ჩვენ თუ არ დავასწრებთ შეგონებებით, კარგია. მაგალითად, შია ბავშვს. ვაცადოთ, რომ მან თქვას რომ შია. ვეუბნებით: „ორი საათია, დაჯექი ჭამე!“ ბევრად მირჩევნია, რომ მე მოვიდე და გითხრა, რომ მშია. ​ჩვენ შეგვიძლია ცნობიერება ავუმაღლოთ ბავშვს და კითხვა დავუსვათ: ხომ არ მოგშივდებოდა? მე მომშივდა, შენ?“ - აღნიშნულ საკითხებზე მზიკო დალაქიშვილმა ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ -ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„სხვა შუადღე“

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„თუ ბავშვს რცხვენია, სირცხვილზე ნუ ვამახვილებთ ყურადღებას, გავამახვილოთ ყურადღება შიშზე,“...
​ფსიქოთერაპევტმა მზიკო დალაქიშვილმა მორცხვ ბავშვთან ურთიერთობის სტრატეგიებზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ზოგჯერ ბავშვი მორცხვი სულაც არ არის და მისი ქცევა ტემპერამენტითაა განპირობებული:„გავმიჯნავდი ბავშ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

​რატომ არის მნიშვნელოვანი დამოუკიდებლად თამაში ბავშვის განვითარებისთვის?

რატომ არის მნიშვნელოვანი დამოუკიდებლად თამაში ბავშვის განვითარებისთვის? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.

- რატომ არის მნიშვნელოვანი თამაში ბავშვის განვითარებისთვის?

- თამაში ბავშვის განვითარების მნიშვნელოვანი ნაწილია. თამაშით ის საკუთარ თავს და გარე სამყაროს შეიმეცნებს. კერძოდ, თამაში ბავშვს ეხმარება ჩამოუყალიბდეს ნდობა ადამიანების და გარესამყაროს მიმართ, იგრძნოს თავი ბედნიერად, განუვითარდეს სოციალური უნარები, ენა და კომუნიკაცია, შემეცნებითი და მოტორული უნარები, ისწავლოს ემოციების რეგულაცია, ზრუნვა.

თამაშის კატეგორიზება ხდება ასაკის და თამაშის ფორმის მიხედვით. მაგალითად, გამოიყოფა 0-2 წლამდე ე.წ. მარტო თამაშის ეტაპი - ამ დროს ბავშვი ძალიან ბევრს ამოძრავებს ხელებს, ფეხებს და ამგვარად ცდილობს შეისწავლოს საკუთარი სხეულის შესაძლებლობები. იღებს ახალ სენსორული გამოცდილებას. 2 წლიდან იწყება ე.წ. პარალელური თამაშის ეტაპი, რა დროსაც ბავშვები თამაშობენ ერთნაირ თამაშს გვერდიგვერდ, მაგრამ ერთმანეთთან ინტერაქცია ნაკლებია. 4 წლიდან იწყება თანამშრომლობითი თამაში - ამ დროს ბავშვები ერთად მოქმედებენ, ინაწილებენ აქტივობებს, როლებს. თამაშის ფორმის მიხედვით გამოიყოფაარასტრუქტურირებული და სტრუქტურირებული თამაში, თამაში შიდა და გარე სივრცეში,მარტო და გუნდური თამაში. სტრუქტურირებული თამაში უფრო მეტად ორგანიზებულია და მას ხშირად ხელმძღვანელობს ზრდასრული. არასტრუქტურირებული ე.წ. თავისუფალი თამაშის დროს ძირითადად ბავშვი წარმართავს პროცესს.

- რატომ არის მნიშვნელოვანი დამოუკიდებლად თამაში ბავშვის განვითარებისთვის?

- ზოგადად, როგორც სტრუქტურირებული, ასევე არასტრუქტურირებული, ანუ დამოუკიდებელი თამაში მნიშვნელოვანია ბავშვის განვითარებისთვის, რადგან სხვადასხვა ტიპის თამაშის გამოცდილება განსხვავებული უნარების განვითარებას უწყობს ხელს. რომ ვისაუბროთ კონკრეტულად დამოუკიდებლად თამაშის მნიშვნელობაზე, ამ დროს, ბავშვებს შემოქმედებითი უნარი მეტად უვითარდებათ. ამ პროცესში ისინი კრეატიულ გადაწყვეტილებებს იღებენ, უჩნდებათ ინტერესი, ემატებათ მოტივაცია, ვითარდება ბავშვის მოთმინება და გამძლეობა, რაც ხელს უწყობს რომ უფრო კომფორტულად ითამაშონ მარტო და ამცირებს თანატოლების ზეგავლენას. ეს ეხმარება მათ იპოვონ საკუთარი გზა.

- როგორ შეუძლიათ მშობლებს წაახალისონ დამოუკიდებლად თამაში?

- პირველ რიგში, დარწმუნდით, რომ თქვენს შვილს აქვს უსაფრთხო ადგილი სათამაშოდ. დამოუკიდებლად თამაშისას ბავშვებს უნდა ჰქონდეთ შესაძლებლობა გამოიკვლიონ გარემო და ეს დიდწილად საკუთარი ძალებით გააკეთონ, რათა განივითარონ თავდაჯერებულობა და დამოუკიდებლობა. თუმცა, მნიშვნელოვანია რომ ბავშვს ჰქონდეს უსაფრთხო გარემო. ამიტომ, უნდა „გავასუფთავოთ“ სათამაშო ადგილები პოტენციური საფრთხისგან და მთელი თამაშის განმავლობაში ვაკონტროლეთ პროცესი, რათა დავრწმუნდეთ, რომ თქვენი პატარა უსაფრთხოდ თამაშობს. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ადრეულ ასაკში.

მნიშვნელოვანია გამოიკვლიოთ ბავშვის ინტერესები და მისცეთ შესაბამისი სათამაშოები. მაგალითად, თუ სახლის აწყობა უნდა ლეგოებით, დარწმუნდით რომ ოთახში ხელმისაწვდომია ლეგოები და სხვა საჭირო სათამაშოები. პერიოდულად შეგიძლიათ მისცეთ მითითებები, დაეხმაროთ თუ სირთულის წინაშე დადგება, შეაქოთ და მოტივაცია აუმაღლოთ. მიეცით ბავშვს საშუალება საკუთარი წესებით ითამაშოს და იყოს ლიდერი.

- რა გავაკეთოთ როდესაც ბავშვს არ უყვარს თამაში?

- არის შემთხვევები, როდესაც ბავშვები არ ერთვებიან მრავალფეროვან თამაშებში, ზოგჯერ ეს უბრალოდ ნაკლები მოტივაციითაა გამოწვეული, ზოგჯერ კი ეს შეიძლება განვითარების შეფერხების მაჩვენებელიც კი იყოს. განსაკუთრებით საყურდღებოა, როდესაც ბავშვი არ გადადის თამაშის ერთი ეტაპიდან მეორეზე ანუ, მაგალითად, როდესაც უკვე მოეთხოვება, როლური/ფუნქციური თამაში სხვა ბავშვებთან ერთად, მაგრამ ყოველთვის ირჩევს მარტო თამაშს, აქვს ძალიან შეზღუდული ინტერესები, არ იყენებს სათამაშოს ფუნქციას შესაბამისად. რა თქმა უნდა, მხოლოდ ამ ნიშნებით არ ხდება დარღვევის შეფასება, თუმცა საყურადღებოა და საჭიროა სპეციალისტთან კონსულტაცია. ამ ყველაფერში დიდი წვლილი მიუძღვის გაჯეტებს, ეკარენზე დამოკიდებულასაც. ასეთ დროს ეცადეთ დააკვირდეთ ბავშვს და განმავითარებელი თამაშები მის ინტერესებს მოარგოთ. დაიწყეთ თამაში მცირე დროით და ნელ-ნელა გაზარდეთ დრო, მიჰყევით ბავშვის ტემპს.

გახსოვდეთ, რომ თამაშმა არ უნდა დაკარგოს გართობის ფუნქცია და არ უნდა გახდეს ბავშვისთვის მომაბეზრებელი ან სტრესის მომტანი. ამისათვის კი მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ ბავშვის ინტერესები და შესაძლებლობები. არასწორად შერჩეულ სათამაშოს ან თამაშს შესაძლოა თან ახლდეს იმედგაცრუება, გაღიზიანება ან თამაშის თავიდან არიდების მცდელობა. ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ შერჩეული თამაში იყოს ბავშვის ასაკის და განვითარების შესაბამისი.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად