Baby Bag

ფუტკრის შხამში შემავალი მოლეკულა ძუძუს კიბოს უჯრედებს ანადგურებს - უახლესი კვლევები

ფუტკრის შხამში შემავალი მოლეკულა ძუძუს კიბოს უჯრედებს ანადგურებს - უახლესი კვლევები

ადამიანების გარკვეულ ნაწილს ფუტკრის კბენასთან დაკავშირებული უსიამოვნო მოგონებები აქვს. მიუხედავად იმისა, რომ ნესტარი კბენის დროს უდიდეს ტკივილს გვაყენებს, მას ადამიანისთვის უდიდესი სარგებლის მოტანაც შეუძლია. უახლესი კვლევებით დგინდება, რომ ფუტკრის შხამში არსებულ მოლეკულას სიმსივნური უჯრედების ზრდის შეჩერების უნარი აქვს.

მეცნიერები სხვადასხვა ქვეტიპის სიმსივნეებს იკვლევდნენ, მათ შორის იყო ძუძუს სამმაგ-ნეგატიური ტიპის სიმსივნე, რომელიც კიბოს ერთ-ერთი ყველაზე აგრესიული ფორმაა. აღნიშნული ტიპის სიმსივნის მკურნალობა საკმაოდ რთულია სამკურნალო საშუალებების დეფიციტის გამო.

ძუძუს კიბოს 15 %-მდე შემთხვევები სწორედ სამმაგ-ნეგატიურ სიმსივნეზე მოდის. აღნიშნული ტიპის კიბოს უჯრედები დიდი რაოდენობით მოლეკულა EGFR-ს წარმოქმნის. მეცნიერები დიდი ხნის მანძილზე ცდილობდნენ მოცემული მოლეკულის გამანადგურებელი მედიკამენტის შექმნას, თუმცა უშედეგოდ. ნებისმიერი პრეპარატი, რომელსაც ისინი სამკურნალოდ იყენებდნენ, ადამიანის ორგანიზმში ჯანმრთელ უჯრედებსაც ანადგურებდა.

მედიცინაში უკვე რამდენჯერმე გამოიყენეს მეთაფლია ფუტკრის შხამი, რომელიც ძალიან წარმატებული აღმოჩნდა ეგზემის სამედიცინო თერაპიისთვის. აღნიშნული ფუტკრის შხამს სიმსივნის მკურნალობის დროსაც გამოიყენებენ, უფრო კონკრეტულად კი მელანომების წინააღმდეგ. მეცნიერებმა არ იცოდნენ, როგორ მუშაობდა ფუტკრის შხამი სიმსივნის თერაპიისას მოლეკულურ დონეზე. უახლესმა კვლევებმა მკვლევარები ფუნდამენტურ კითხვებზე პასუხის გასაცემად მოამზადა.

ფუტკრის შხამის ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი მოლეკულა მელიტინია. მელიტინი ფუტკრის შხამის შემადგენლობის ნახევარს იკავებს. სწორედ მისი დამსახურებით არის მწერის კბენა ასეთი მტკივნეული. ფუტკრები პეპტიდ მელიტინს არამხოლოდ შხამში, არამედ სხვა ქსოვილებშიც გამოიმუშავებენ. მისი დახმარებითი მათი ორგანიზმი ინფექციებზე ძლიერ საპასუხო რეაქციას ავლენს.

მელიტინის მოქმედების შესწავლის მიზნით მეცნიერებმა ლაბორატორიაში გაზრდილი სიმსივნური უჯრედები და ჯანმრთელი უჯრედები ავსტრალიური, ირლანდიური, ინგლისური მეთაფლია ფუტკრისა და ინგლისური ბაზის შხამით დაამუშავეს. მკვლევარებმა აღმოაჩინეს, რომ ბაზის შხამი, რომელიც მელიტინს არ შეიცავს, მაგრამ სიმსივნის საწინააღმდეგო მოქმედებით გამოირჩევა, სიმსივნურ უჯრედებზე მნიშვნელოვან ზეგავლენას ვერ ახდენდა, მაშინ, როდესაც სამივე ქვეყნის მეთაფლია ფუტკრის შხამმა კიბოს უჯრედების მდგომარეობის სერიოზული ცვლილება გამოიწვია.

მეცნიერების თქმით, მეთაფლია ფუტკრის შხამი ძალიან ძლიერი აღმოჩნდა, რადგან მან კიბოს უჯრედის მემბრანა ერთ საათში გაანადგურა. მეცნიერებმა საკუთარი ეჭვების გამყარების მიზნით, შხამში მელიტინი ანტისხეულებით დაბლოკეს. აღმოჩნდა, რომ მელიტინის გარეშე შხამი კიბოს საწინააღმდეგო მოქმედებას კარგავდა. მეცნიერები დარწმუნდნენ, რომ სიმსივნურ უჯრედებს წარმატებით სწორედ მელიტინი ებრძოდა.

მეცნიერების ახალ აღმოჩენაში სასიხარულოა ის ფაქტიც, რომ მელიტინი ჯანსაღ უჯრედებს არ აზიანებს, ხოლო კიბოს უჯრედების გამრავლებას აფერხებს.

მეცნიერებმა უკეთესი შედეგების მისაღებად მელიტინის სინთეტიკური ვერსია დაამზადეს, რათა სიმსივნურ უჯრედებზე მისი გავლენა შეემოწმებინათ. აღმოჩნდა, რომ მელიტინის სინთეთიკური ალტერნატივა უმეტესად იმეორებდა რეალური მოლეკულის ანტისიმსივნურ მოქმედებებს.

მეცნიერთა ჯგუფმა კიდევ ერთი კვლევა სიმსივნით დაავადებულ თაგვებზე აწარმოა. ისინი მელიტინისა და ქიმიოთერაპიული პრეპარატების კომბინაციით მკურნალობდნენ დაავადებულ თაგვებს. აღმოჩნდა, რომ მელიტინი ასუსტებდა კიბოს უჯრედების თავდაცვით ფუნქციას იმუნური სისტემის წინააღმდეგ.

მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ქიმიოთერაპიისა და მელიტინის კომბინაცია ძუძუს კიბოს აგრესიული ფორმების წინააღმდეგ კარგად მუშაობს. თაგვების მკურნალობის დროს მელიტინისა და ქიმიოთერაპიის კომბინირებამ საოცარი შედეგი გამოიღო.

ლაბორატორიაში სიმსივნური უჯრედების მოკვლა ძალიან ბევრი საშუალებით არის შესაძლებელი, სწორედ ამიტომ მეცნიერები გვაფრთხილებენ, რომ საბოლოო დასკვნების გამოტანისგან ჯერჯერობით თავი უნდა შევიკავოთ. მეცნიერებმა მელიტინის ტოქსიკურობა და მისი უსაფრთხო დოზების მოცულობა უნდა გამოიკვლიონ. მხოლოდ ამის შემდეგ დაფიქრდებიან ისინი პეპტიდის ადამიანების სამკურნალოდ გამოყენებაზე.

დავაადებათა სამკურნალოდ აუცილებელი საშუალებების დიდი ნაწილი ბუნებაში გვხვდება. ფუტკრის შხამმა, შესაძლოა, მედიცინაში გადატრიალება მოახდინოს, თუმცა თანამედროვე ადამიანების უდიდესი ნაწილის მსგავსად, ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული არაერთი პრობლემა მეთაფლია ფუტრკებსაც აქვთ და ჩვენს მსგავსად, დახმარებას ისინიც საჭიროებენ.

მომზადებულია ​sciencealert.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

ტკბილი და ცხიმიანი საკვები ტვინის კოგნიტურ ფუნქციებს არღვევს და ნერვულ სისტემას აზიანებს
​დიდი ხანია ტკბილი და ცხიმიანი პროდუქტები ჩვენი ყოველდღიურობის განუყოფელ ნაწილად იქცა. ადამიანის ორგანიზმს არაჯანსაღ კვებით ჩვევებთან გამკლავება უჭირს. იმავეს თქმა შეგვიძლია ჩვენი ტვინის შესახებ. არაჯ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

პირველად საქართველოში - ოფთალმოლოგიის ეროვნულ ცენტრში რქოვანას შრეობრივი გადანერგვა ლაზერით განხორციელდა

პირველად საქართველოში - ოფთალმოლოგიის ეროვნულ ცენტრში რქოვანას შრეობრივი გადანერგვა ლაზერით განხორციელდა
თანამედროვე სამედიცინო სფეროს წარმატება პროფესიონალიზმსა და მაღალტექნოლოგიურ აპარატურას ეფუძნება. საერთაშორისო ტენდენციებს საქართველოშიც აქტიურად უწყობენ ფეხს და ჩვენს მოსახლეობას უკვე აქვს შესაძლებლობა, ქვეყნიდან გაუსვლელად მიიღოს ისეთი სახის ქირურგიული მკურნალობა, როგორიც არის რქოვანის სრული ან შრეობრივი გადანერგვა ლაზერის სხივის გამოყენებით.
ოფთალმოლოგიის ეროვნული ცენტრი სწორედ ის ადგილია, სადაც საქართველოში პირველად, თამარ ცირეკიძემ რქოვანას შრეობრივი გადანერგვა ჩაატარა ლაზერის საშუალებით და 14-წლიანი გამოცდილებისა და ათასზე მეტი წარმატებული ოპერაციის შემდეგ, ახალი სიტყვა თქვა ქართულ მედიცინაში.
​MomsEdu.ge-ს რესპონდენტი სწორედ „ნიუ ჰოსპიტალსის“ ოფთალმოლოგიის ეროვნული ცენტრის წამყვანი ოფთალმოლოგი, ოფთალმოქირურგი ​თამარ ცირეკიძეა, რომელიც საკუთარ გამოცდილებას გვიზიარებს:
„ნიუ ჰოსპიტალსში 2 უნიკალური ოპერაცია ჩატარდა, რაც ლაზერით რქოვანას სრული სისქის გადანერგვასა და ასევე ლაზერით რქოვანას შრეობრივ გადანერგვას გულისხმობს, ეს უკანასკნელი კი საქართველოში პირველად განხორციელდა.
მანუალური გადანერგვა აქამდეც ტარდებოდა, ოპერაციებს გამორჩეულს კი ლაზერის სხივის გამოყენება ხდის. ამ მეთოდით ძალიან ნატიფი და ზუსტია განაკვეთი, შედეგად, ნაკლებ ნაკერს მოითხოვს რქოვანა, მცირდება ასტიგმატიზმის ხარისხი და უფრო მაღალია ხედვა, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია, მკვეთრად მცირდება ალბათობა პაციენტის და დონორის რქოვანის შეუთავსებლობის.
აღსანიშნავია, რომ დაზიანებული რქოვანას შეცვლა დონორის ჯანსაღი რქოვანათი ხდება, რომელიც „ნიუ ჰოსპიტალსს“ აშშ-დან, ბალტიმორის თვალის ბანკიდან მიეწოდება. რქოვანას გარსი არ შეიცავს სისხლძარღვებს და სხვა ქსოვილებთან შედარებით მისი შეთავსებადობა მაღალია.
- მკითხველისთვის უფრო გასაგები რომ იყოს, რა არის რქოვანას გადანერგვა და რა შემთხვევაში ხდება საჭირო?

თამარ ცირეკიძე:
„რქოვანა თვალის გარეთა გარსია, რომელიც გამჭვირვალე და სფეროსებური ფორმის უნდა იყოს, რათა სინათლის სხივი ყველა მერიდიანში თანაბრად გარდატყდეს.

​როდესაც რქოვანას გამჭვირვალობა სხვადასხვა დაავადების დროს ირღვევა, იქნება ეს გადატანილი ინფექციური ანთებითი პროცესებისა თუ ქიმიურ-თერმული დამწვრობის შემდგომი ნაწიბური, მისი გადანერგვა ხდება საჭირო.

​არსებობს რქოვანას დეგენერაციული დაავადება - კერატოკონუსი, რომლის დროსაც რქოვანა თხელდება და კონუსის ფორმას იღებს. გამჭვირვალობისა და ფორმის ცვლილებით ოპტიკური ფუნქცია ირღვევა და მხედველობა უარესდება. უფრო ხშირად ამ დაავადების მესამე-მეოთხე სტადიის ქირურგიულ მკურნალობას წარმოადგენს რქოვანის შრეობრივი ან სრული გადანერგვა ლაზერის სხივის დახმარებით.

​- რამდენად სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს კერატოკონუსი და რა შედეგებამდე შეიძლება მივიდეს პაციენტი უყურადღებობის შემთხვევაში?

თამარ ცირეკიძე:
„კერატოკონუსს რქოვანას გარსის პროგრესირებადი გათხელება ახასიათებს. დაავადების მეოთხე სტადიაში არის რისკი, რომ გაიხსნას რქოვანა და დაირღვეს თვალის კაკალის მთლიანობა, ანუ თვალი, როგორც ორგანო, დავკარგოთ.“

​ოფთალმოლოგის თქმით, კერატოკონუსი 10-12 წლიდან ვლინდება და მისი პროგრესირება დაახლოებით 40 წლის ასაკში ჩერდება.

​ხშირად არ ხდება მისი დიფერენციალური დიაგნოზირება ასტიგმატიზმთან. პაციენტი მკურნალობს ასტიგმატიზმის დიაგნოზით, თუმცა ეს ასტიგმატიზმი შეძლება გამოწვეული იყოს კერატოკონუსით.

​მნიშვნელოვანია, ყურადღებით მოვეკიდოთ დაავადების სიმპტომებსა (მხედველობის უეცარი დაქვეითება, სათვალის ნომრის ხშირად შეცვლის საჭიროება, სინათლის მიმართ მომატებული მგრძნობელობა, მხედველობის გაორება, თვალში სიმშრალისა და ქავილის შეგრძნება) და მკურნალობას.

- ​კერატოკონუსის მკურნალობის რა მეთოდები არსებობს და რას გულისხმობს კერატოკონუსის ქირურგია?

​თამარ ცირეკიძე: „კერატოკონუსის უკუსვლა არ არსებობს. ექიმის ვალია, შეაჩეროს კერატოკონუსი იმავე სტადიაზე, რა სტადიაზეც მომართავს პაციენტი. ამიტომ დროულ დიაგნოსტირებას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს.

​თუ კერატოკონუსი პროგრესირებადი ხასიათისაა, აუცილებელია ქირურგიული მეთოდების გამოყენება. კერატოკონუსის დასაწყის სტადიაზე ტარდება ქროს-ლინქინგი ანუ რქოვანას გარსის ულტრაიისფერი სხივებით დასხივება, „ნიუ ჰოსპიტალსში“ უახლესი აპარატურით ტარდება და სულ რაღაც 10-წუთიანი პროცედურაა.

​ასევე მეორე-მესამე სტადიაზე ტარდება რკალების იმპლანტაცია. რქოვანაში სინთეზური რკალების ჩასმით ვცვლით რქოვანის კონუსისებურ ფორმას და ხშირ შემთხვევაში ვაუმჯობესებთ მხედველობას. პროცედურა Carl Zeiss-ის ფემტო ლაზერის გამოყენებით ტარდება, რაც მეტად უსაფრთხო და ზუსტ შედეგს გვაძლევს.

​ხოლო მესამე სტადიის ბოლოს და მეოთხე სტადიაში კი მივმართავთ რქოვანის შრეობრივ ან სრული სისქის გადანერგვას ფემტო ლაზერის გამოყენებით.

​ამდენად, თანამედროვე ქირურგიული მეთოდების დასანერგად პროფესიონალიზმთან ერთად მაღალტექნოლოგიურ აპარატურას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს.“

​R.
წაიკითხეთ სრულად