Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 ხერხი, რომელიც ახალბედა დედებს სტრესის შემსუბუქებაში დაგეხმარებათ

10 ხერხი, რომელიც ახალბედა დედებს სტრესის შემსუბუქებაში დაგეხმარებათ

დედობის პირველი დღეები ბევრი ქალისთვის დაძაბული, სტრესული და დამღლელია. არ არსებობს გზა, რომელიც უშუალოდ დაგეხმარებათ ამ დროებითი პრობლემის გადასაჭრელად, თუმცა არსებობს სხვადასხვა ეფექტური ხერხი „რთული დღეების“ გასამარტივებლად.

1. ვარჯიში

მეცნიერულად დადასტურებულია, რომ ვარჯიში ამცირებს ორგანიზმის სტრესის დონეს და მნიშვნელოვნად ამაღლებს განწყობას. მშობიარობის შემდგომი პროცესების წარმატებით გავლის შემდეგ, მნიშვნელოვანია, დაკავდეთ სპორტით და იზრუნოთ ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე. ამისათვის საკმარისია სუფთა ჰაერზე სეირნობა, თუნდაც ბავშვთან ერთად. მაგრამ, პირველ რიგში, დარწმუნდით, რომ ნამდვილად წარმატებით გაიარეთ მშობიარობის შემდგომი პერიოდი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ვარჯიში ზიანის მომტანიც კი შეიძლება აღმოჩნდეს. აუცილებლად მიმართეთ ექიმს და გაითვალისწინეთ რჩევები.
2. კითხვა

დედობას მოაქვს უდიდესი პასუხისმგებლობა. ეს ფაქტორი სტრესის გამომწვევ მნიშვნელოვან მიზეზად მიიჩნევა. სწორედ ამიტომ, აუცილებელია თქვენი გონების სტიმულირება ინტელექტუალური გზით. გირჩევთ, აირჩიოთ წიგნი, რომლის მეშვეობითაც გაუმკლავდებით სტრესს და დროს სასიამოვნოდ გაატარებთ. მთავარია, არ დაკარგოთ საკუთარი თავი და იზრუნოთ სასიამოვნო გარემოს შექმნაზე.
3. შეიტანეთ ცვლილებები კვების რაციონში

აუცილებლად დაუმატეთ თქვენს რაციონს ჯანსაღი ცხიმით გაჯერებული საკვები. ეს არამარტო დაგეხმარებათ რძის მომარაგებასა და ენერგიის მიღებაში, არამედ მასში შემავალი მინერალები აგიმაღლებთ განწყობას და მოგანიჭებთ ბედნიერების შეგრძნებას.
4. რამდენიმე საათით მაინც გაატარეთ სიწყნარეში

არანაირი ბავშვის ტირილი, ტელევიზორის ხმა, ტელეფონის ზარი! უთხარით არა ყველანაირ ხმაურს და ჩაიძირეთ სიმშვიდეში. თუნდაც ერთი საათით მოიმარჯვეთ ყურსასმენები და უმზირეთ ჭერს. ამ დროს დროებით გვერდზე უნდა გადადოთ ყველანაირი ფიქრი, შეიგრძნოთ ყველა ემოცია და მიაღწიოთ სიმშვიდის მდგომარეობას. ეს ნამდვილად რთული დავალებაა, თუმცა თუ მას თავს გაართმევთ, ნამდვილად იგრძნობთ შვებას.
5. შხაპი რელაქსაციის მიზნით

სასაცილოა? ალბათ წარმოუდგენლად გეჩვენებათ შხაპის მიღება არა სისუფთავის, არამედ დასვენების მიზნით. ფიქრობთ, რომ ამის დრო და ფუფუნება დედას არ აქვს? სინამდვილეში შხაპი არის შესანიშნავი გზა დაძაბულობისა და დაღლილობის მოსახსნელად. შეიძლება ითქვას, რომ ეს მარტივი სიამოვნებაა, რომლის მისაღებადაც დრო აუცილებლად უნდა გამონახოთ.
6. ისეირნეთ მარტო

აუცილებელია, დრო მხოლოდ საკუთარ თავთან გაატაროთ. ამ დროს, რა თქმა უნდა, არ ივიწყებთ მეგობრებს, უბრალოდ ფუნდამენტურად მნიშვნელოვანია საკუთარ თავთან მარტო დარჩენა.
დედობის ადრეულ დღეებშიც კი შეეცადეთ, დატოვოთ სახლი და ჩაისუნთქოთ სუფთა ჰაერი. ეს აბსოლუტურად შეამცირებს სტრესს და გარდა ამისა, გამოდგება კარგ საბაბად მარტო დარჩენისთვის.
7. დაივიწყეთ მობილური ტელეფონი

დიახ, ეს ნამდვილად შესაძლებელია თუ ძალიან მოინდომებთ. ძალიან ხშირად ნეგატიური განწყობა სწორედ სოციალურ ქსელს მოაქვს. როდესაც ამას შეამჩნევთ, სულ მცირე, წაშალეთ აპლიკაცია და თავი დააღწიეთ უარყოფით ატმოსფეროს.
8. ძილი

შესაძლოა, ეს რჩევა აბსურდულადაც ჟღერს, თუმცა შუადღის ძილიც კი ძალიან მნიშვნელოვანია. აუცილებლად უნდა გამოძებნოთ დრო მოსვენებისა და ძალების აღდგენისთვის. თუ არჩევანის გაკეთება ძილსა და ფილმის ყურებას შორის მოგიწევთ, გირჩევთ პირველს მიანიჭოთ უპირატესობა, რადგან ძალების აღდგენა სრულყოფილი ფუნქციონირების ნამდვილი წინაპირობაა. ნუ გადადებთ სხვა დროისთვის - აუცილებლად დაიძინეთ, როდესაც სურვილი გექნებათ. ეს მნიშვნელოვანია.
9. ისაუბრეთ თქვენს გრძნობებზე

არ აქვს მნიშვნელობა, როგორ გრძნობთ თავს. მნიშვნელოვანი ისაა, რომ ისაუბროთ თქვენს გრძნობებზე და ბოლომდე გამოხატოთ ემოციები. უმჯობესია, თანამოსაუბრედ აირჩიოთ ადამიანი, რომელთანაც ემოციურად ახლოს ხართ და ბოლომდე შეძლებთ გახსნას. უნდა გაანალიზოთ, რომ თქვენ არ ხართ მარტო. იფიქრეთ მარტივად და გაიაზრეთ, რომ ყოველთვის არსებობს ადამიანი, რომელსაც უყვარხართ.
10. არ გადადოთ შეხვედრები

სტრესული გარემო, ცხოვრების დაძაბული პერიოდი ხშირად სახლში ყოფნისკენ გიბიძგებთ. მნიშვნელოვანია, რომ ამ დროს არ მიეჯაჭვოთ საკუთარ ოთახს და იცხოვროთ მაქსიმალურად სავსე ცხოვრებით. მძიმე ემოციური ფონის მიუხედავად, არ გადადოთ შეხვედრები და გაატარეთ დრო სასიამოვნოდ. იზრუნეთ საკუთარ თავზე და თქვენ დაძლევთ ყველა პრობლემას.
წყარო: ​moms.com-ის მიხედვით
ავტორი: მარიამ კვეტენაძე
წაიკითხეთ სრულად