Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 რამ, რაც ახალბედა დედამ ძუძუთი კვების შესახებ უნდა იცოდეს

10 რამ, რაც ახალბედა დედამ ძუძუთი კვების შესახებ უნდა იცოდეს
ძუძუთი კვების შესახებ ორსულ ქალბატონებსა და ახალბედა დედებს ძალიან ბევრი რამ სმენიათ. ნებისმიერი გამოცდილი ქალბატონი თვლის, რომ აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით ამომწურავი ცოდნა აქვს და ცდილობს თავისი გამოცდილება სხვებსაც გაუზიაროს, თუმცა ძუძუთი კვებასთან დაკავშირებული ისეთი საკითხებიც არსებობს, რომელთა შესახებ ქალბატონებმა ძალიან ცოტა რამ იციან. თუ თქვენ პატარას ელოდებით ან ახალბედა დედა ხართ და ბავშვის ძუძუთი გამოკვება გსურთ, ჩვენს ​სტატიაში შემოთავაზებულ ინფორმაციას ყურადღებით გაეცანით. ახალი ცოდნის შეძენის შემდეგ ჩვილის გამოკვებას გაცილებით კომფორტულად და მშვიდად შეძლებთ.

თავის ტკივილი
ზოგიერთ იღბლიან ქალბატონს ძუძუთი კვების აღნიშნული გვერდითი ეფექტი ნაკლებად აწუხებს. ძუძუთი კვება ქალის ორგანიზმში ჰორმონალურ ფონს ცვლის. გარკვეულ ჰორმონთა გამომუშავების ზრდა ან კლება თავის ტკივილის მიზეზი ხდება. დედებმა, რომლებსაც მსგავსი პრობლემა ხშირად აწუხებთ, კარგად იციან, რომ პერმანენტული თავის ტკივილი ყოველდღიურ ყოფას გაუსაძლისს ხდის. ქალბატონებს, რომლებიც თავის ტკივილს ხშირად უჩივიან, ბავშვის მოვლა ძალიან უჭირთ. თუ გრძნობთ, რომ ძუძუთი კვების პარალელურად თავის ტკივილები ხშირად გაწუხებთ, აუცილებლად მიაკითხეთ მკურნალ ექიმს. ტკივილის მდუმარედ ატანა სავალდებულო სულაც არ არის. ექიმი სათანადო დანიშნულებას მოგცემთ, რაც ბავშვის მოვლას გაგიადვილებთ.
ბავშვის ორგანიზმისთვის მოტანილი სარგებელი
ძუძუთი კვებას ბავშვის ორგანიზმისთვის უამრავი სარგებლის მოტანა შეუძლია. დედის რძე ჩვილს არამხოლოდ ანაყრებს, ის მის იმუნურ სისტემასაც მნიშვნელოვნად აძლიერებს. ძუძუთი კვება ჩვილთა უეცარი გარდაცვალების სინდრომის პრევენციისთვის ერთ-ერთ საუკეთესო საშუალებად ითვლება. დედის რძე ბავშვის ნერვულ სისტემაზე დამამშვიდებლად მოქმედებს. მის შემადგენლობაში შემავალი ზოგიერთი ელემენტი ძილისმომგვრელია, რაც ღამით კვებას მეტად უსაფრთხოსა და კომფორტულს ხდის. პატარები, რომლებსაც დედები ძუძუთი კვებავენ, ღამით ჭამის შემდეგ მარტივად იძინებენ. კვლევებით დასტურდება, რომ დედის რძე ძუძუთი კვების პირველ სამ თვეში თავის ტვინის თეთრი ნივთიერების წილს 20-30%-ით ზრდის.
დედის ორგანიზმისთვის მოტანილი სარგებელი
ალბათ, ძალიან ცოტამ თუ იცის, რომ ძუძუთი კვება არამხოლოდ ჩვილისთვის, არამედ დედისთვისაც ძალიან სასარგებლოა. როდესაც თქვენს შვილს ძუძუთი კვებავთ, თქვენს ორგანიზმში ორი ჰორმონი: პროლაქტინი და ოქსიტოცინი გამომუშავდება. ორივე მათგანი თქვენს ნერვულ სისტემაზე დამამშვიდებლად მოქმედებს. მათი დახმარებით მშობიარობის შემდეგ ძალების აღდგენაც გაგიმარტივდებათ. ძუძუთი კვების დახმარებით მშობიარობის შემდეგ გადიდებული საშვილოსნო ნორმალურ ზომას სწრაფად უბრუნდება.
ეკონომიურობა
ძუძუთი კვება საკმაოდ ეკონომიურია და ოჯახის ბიუჯეტის დაზოგვაშიც დაგეხმარებათ. დედები, რომლებიც პატარებს ფორმულით კვებავენ, ბავშვთა კვებაზე გაცილებით მეტ თანხას ხარჯავენ, ვიდრე ის ქალბატონები, რომლებიც პატარას მხოლოდ დედის რძეს აძლევენ. თუმცა, დედებმა, რომლებიც პატარებს ძუძუთი კვებავენ, აუცილებელია, ყოველდღიურად დიდი რაოდენობით სასარგებლო და ჯანსაღი პროდუქტები მიიღონ.
ურთიერთკავშირი
ძუძუთი კვება დედასა და ბავშვს შორის მტკიცე ურთიერთკავშირის ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს. კანის კანთან ყოველდღიური და ხშირი შეხებით ჩვილსა და მშობელს შორის განსაკუთრებული სიახლოვე ყალიბდება. ძუძუთი კვების დროს დედის ორგანიზმი დიდი რაოდენობის სიყვარულის ჰორმონს გამოიმუშავებს, რაც არამხოლოდ დედას, არამედ ბავშვსაც სიმშვიდით ავსებს. დედების უმეტესობა თვლის, რომ ძუძუთი კვების დროს შექმნილი ურთიერთკავშირი და სიახლოვე ყველაზე საოცარი გრძნობაა, რომელიც ცხოვრების მანძილზე განუცდიათ.
სპეციფიკური უნარების განვითარება
ბევრი ადამიანი თვლის, რომ ძუძუთი კვებას განსაკუთრებული უნარები არ სჭირდება და რომ ბავშვის გამოკვების ნიჭი ყველა ქალს ბუნებრივად თანდაყოლილი აქვს, თუმცა ეს სიმართლე არ არის. ძუძუთი კვება სპეციალურ ტექნიკასა და სწორ მიდგომას საჭიროებს. სწორედ ამიტომ ახალბედა დედებს თავდაპირველად ბავშვის გამოკვება უჭირთ. აუცილებელია, ძუძუთი კვებასთან დაკავშირებით თავიდანვე რეალისტური მოლოდინები გქონდეთ. კვების სპეციალური ტექნიკების შესასწავლად, შესაძლოა, თქვენ და თქვენს პატარას რამდენიმე დღე, კვირა ან თვეც დაგჭირდეთ.
კომფორტულობა
ძუძუთი კვება დედას დიდ დროს ართმევს, მაგრამ ის საოცრად კომფორტულია. თუ ბავშვს ფორმულას აჭმევთ, ბოთლის გამუდმებული რეცხვა, სტერილიზაცია და საჭმლის წინასწარ მომზადება დაგჭირდებათ, რაც დიდ დროს და ენერგიას წაგართმევთ. გარდა ამისა, თუ ბავშვს მოულოდნელად მოშივდება, ფორმულის მომზადება ექსტრემალურ პირობებში მოგიწევთ. ძუძუთი კვება კი საოცრად კომფორტულია. თქვენ არაფერს ამზადებთ, ბავშვს საკვების მოლოდინში გუნება-განწყობა არ უფუჭდება და არც ბოთლის სტერილიზაციაზე გეხარჯებათ დრო.
ბოთლით კვება
ძუძუთი კვება ადამიანების წარმოდგენაში დედის სურათ-ხატს ქმნის, რომელიც ბავშვს ძუძუს აჭმევს, თუმცა დედების გარკვეულ ნაწილს ურჩევნია ჩვილს დედის რძე ბოთლის გამოყენებით მიაწოდოს. ასე ძირითადად ისეთი მშობლები იქცევიან, რომლებიც მუშაობენ და იძულებულები არიან ბავშვისთვის დედის რძე ბოთლში შეინახონ.
შერეული კვება
ფორმულასა და დედის რძეს შორის კატეგორიული არჩევანის გაკეთება აუცილებელი სულაც არ არის. თუ რძე არ გყოფნით ან მუშაობთ და ბავშვთან მთელ დღეს ვერ ატარებთ, შეგიძლიათ შერეულ კვებას მიმართოთ. მითი იმის შესახებ, რომ ფორმულის გამოყენება დედის რძის რაოდენობას ამცირებს, არ უნდა დაიჯეროთ. შერეული კვება მოსახერხებელიცაა და სასარგებლოც. თუ ბავშვს ფორმულასაც აწვდით და დედის რძესაც, შეგიძლიათ მშვიდად იყოთ, რადგან თქვენი პატარა საჭირო ვიტამინებსა და მინერალებს სრულად იღებს.
თავის მოვლა
დედები, რომლებიც ბავშვებს ძუძუთი კვებავენ, საკუთარ ჯანმრთელობას განსაკუთრებით უნდა გაუფრთხილდნენ. აუცილებელია, რომ ჯანსაღად იკვებებოდნენ და სტრესისგანაც დაცულები იყვნენ. დედა, რომელიც პატარას ძუძუთი კვებავს, საკუთარ თავზე უნდა ზრუნავდეს, კარგად ეძინოს, რელაქსაციისთვის სპეციალურ ვარჯიშებს იყენებდეს. როგორც წესი, ორსულ ქალბატონებს და შემდგომში ახალბედა დედებს საკუთარი თავისთვის დრო ნაკლებად რჩებათ, თუმცა, როდესაც ქალი აცნობიერებს, რომ ის თავისი პატარასთვის საკვების ერთადერთი წყაროა, იძულებული ხდება, თავს მეტად გაუფრთხილდეს, რაც ძუძუთი კვების კიდევ ერთი დადებითი მხარეა.
ავტორი: ია ნაროუშვილი
ამავე თემაზე:
წაიკითხეთ სრულად